Strona:PL Waszynski Laokryci.pdf/9

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.
Laokryci i τὸ κοινὸν δι(καστήριον) czyli „Sędziowie ludu“ i „Wspólny sąd“
Napisał
Stefan Waszyński.

I.

Najdawniejsza, „klasyczna“ wiadomość, jaką mamy o ustroju sądowym starożytnego Egiptu, znajduje się „Bibliotece historycznej“ w Diodora. Grek Diodorus ze Sycylii, odbywszy podróże, wśród których około r. 60-go przed Chr. był i w Egipcie i tam od egipskich kapłanów, jak sam opowiada, wiadomości zasięgał, pisząc potem w Rzymie za cesarza Augusta historyczne swe dzieło, cała jego pierwszą księgę Egiptowi i dziejom jego poświęcił. Tam więc są i szczegóły o prawie i sądownictwie Egiptu ; w rozdziale 75-tym tejże pierwszej księgi dowiadujemy się między innemi o tem, jaką organizacyę sądową miała „ludność w dawnych wiekach w Egipcie osiadła“, οί τό παλαιόν τήν Αίγυπτον κατοικούτες.
„Z miast najznaczniejszych — mówi Diodorus — najdzielniejszych mężów wspólnymi sędziami mianowali (άποδεικνύντες δικαστάς κοινούς), przeto zawsze dobry robili wybór. Bo oto i z Heliopolis i z Teb i z Memfis po dziesięciu mężów z każdego miasta wybierali, a sędziowskie kolegium to zdawało się nie być gorszem od Areopagitów w Atenach lub lacedemońskich gerontów. A skoro się owych trzydziestu zebrało, wybierali oni z pośród siebie jednego najlepszego i tego „arcysędzią“ (άρχιδικαστήν) ustanawiali, a na jego miejsce miasto, skąd tenże pochodził, innego sędziego wysyłało. Środków na życia potrzeby dostarczał sędziom król, dostatnich do wyżywienia się, arcysędziemu zaś wielekroć więcej. Arcysędzia miał na szyi na złotym łańcuchu zawieszone z kosztownych zrobione kamieni wyobrażenie, które zwano Prawdą. Rozprawy sądowe rozpoczynały się, skoro arcysędzia obraz