współczesny bywa angażowany i pobiera zapłatę. Tu dochodzimy do pewnego i ścisłego oznaczenia istotnej różnicy: grecka sztuka publiczna była istotnie sztuką, nasza zaś jest — artystycznem rzemiosłem.
Artysta, pomijając cel swej twórczości, czuje rozkosz w samem tworzeniu, w opracowywaniu materyału i nadawaniu mu kształtów, proces tworzenia sam przez się raduje go i daje mu zadowolenie, nie jest dlań tylko pracą. Dla rzemieślnika ma znaczenie tylko cel jego trudów, korzyść, którą mu praca przynosi; czynność, którą spełnia, nie cieszy go, jest dlań tylko trudem, niezbędną koniecznością i najchętniej złożyłby ją na maszynę. Praca — to dla rzemieślnika przymus, nie jest też on przy niej duchem, który wciąż odbiega ku celowi i chciałby go jak najrychlej osiągnąć. Jeżeli jeszcze bezpośrednim celem rzemieślnika jest zaspokojenie pewnej potrzeby własnej, np. zbudowanie własnego mieszkania, wytworzenie własnych narzędzi lub odzieży i t. p., to wraz z zadowoleniem z tych użytecznych przedmiotów, pozostających w jego posiadaniu, zrodzi się w nim skłonność do takiego obrabiania materyałów, któreby odpowiadało jego osobistym upodobaniom, a po zdobyciu rzeczy niezbędnych twórczość jego
Strona:PL Wagner - Sztuka i rewolucya.pdf/70
Ta strona została przepisana.
