| 4 | DEFINICYJA HIGIENY. |
gdyż i te mogą być modyfikatorami życia. Hygiena czuwając ciągle nad człowiekiem pozostającym w styczności z wpływami, jest do działania powołaną wówczas, kiedy człowiek zbacza z prostéj drogi na któréj odbywać się winien rozwój regularny jego czynności, harmonijne dokonanie jego instynktownych, moralnych i umysłowych funkcyj. Hygiena powinna wskazać człowiekowi gdzie go ponieść mogą te zboczenia i nauczyć go tam, gdzie bez przekonania wpłynąć nie można na jego wolę.
Ona powinna umiéć ocenić prawdziwe potrzeby człowieka i oznaczyć w jakiéj on mierze ma zadosyć uczynić każdéj, by żadnéj nie zaniechał. Istność bowiem potrzeby stanowi jéj prawo, a powinnością każdéj jest szanować drugą, nie szkodzić ani uchybić drugiéj przez zbytnie rozwinięcie lub przez zaniedbanie się w czynności, gdyż wszelki rozwój jednostronny nie prowadzi ani do zdrowia ani do szczęścia.
Prawa fizyjologii zgadzają się tedy z prawami zdrowéj filozofii, jedne służą drugim nie tylko na uzupełnienie, ale nawet za podstawę, jak to uznamy późniéj sami, mówiąc o funkcyjach mózgu i o systemie Galla.
Tutaj zaczynamy się oddalać od pewnych pojęć na nieszczęście aż nadto rozkrzewionych. Każdy przyzna że wszelkie wychowanie, wszelka moralność opiera się na znajomości prawdziwych potrzeb człowieka, lecz wielu twierdzi, że te potrzeby dzielą się
