założoną do jasełek, wypadał wtenczas z pod rusztowania, na którem stały jasełka, jaki sługa kościelny z prętem i kropiąc nim żywo bliżej nawinionych, nową czynił reprezentacyę dalszemu spektatorowi, daleko śmieszniejszą od akcyi jasełkowych“.
Tak to nasz nieoszacowany Kitowicz przedstawia nam początek dzisiejszej szopki. Drobna to odrośl wielkiego drzewa chrześciańskiego obyczaju. Wygnana zakazem biskupim z murów kościoła, przeniosła się już rychło na ulicę, z rąk przemyślnych zakonników XVIII wieku w ręce żaków i ubogiej młodzieży. Nie dodaje Kitowicz, co wiemy skądinąd, że prawdopodobnie wpływ francuski podziałał na takie urozmaicenie jasełek kościelnych i że już w roku 1701 pierwsze przenośne scenki z maryonetkami na wzór francuski urządzone ukazały się na ulicach Warszawy[1].
Warszawa jest, jak się zdaje, ojczyzną polskiej szopki; nie tu jednak, ale w Krakowie, rozwinęły się najpiękniej te naiwne, a ujmujące swą prostotą, widowiska. Szopka jest odmianą przedstawień dramatycznych, urządzanych z okazyi Bożego Narodzenia, a wyobrażających narodzenie Zbawiciela, hołd trzech króli, przybycie pasterzy i zamach Heroda. Takie przedstawienia dramatyczne, odgrywane przez żaków i klechów, były zapewne
- ↑ Obacz bezimienny artykuł (zapewne Sobieszczańskiego) w Tyg. ill. 1867, nr 384. Wprost niewiarygodną jest wiadomość Izopolskiego (Atheneum Kraszewskiego 1843, III, str. 64), jakoby widział szopki ruskie (wertepy) z wyrzezanemi datami 1591 i 1639. W tym czasie ani w Polsce ani na Rusi szopek dla przedstawień scenicznych jeszcze nie znano.
