zimno, tylko coś, w czem cała psychika danego osobnika (wyobrażenia, uczucia życiowe) musi udział przyjąć. Chodzi tylko o proporcyę tych danych, o to, aby treść życiowa nie wysuwała się jako taka na plan pierwszy. Zwykle też naturalny rozwój artysty idzie w ten sposób, że zaczynając od kopiowania natury i zdobywając środki wyrażenia się, zaczyna wyrażać mięszaninę obu tych treści t. j. życiowej i formalnej, a w miarę dalszego postępu, życiowe treści ulegają systematycznej eliminacyi, na korzyść elementów czysto formalnych.
Oprócz tego istotne znaczenie przedmiotów polega na tem, że nadają one massom kompozycyjnym jednoznacznie określone i wolne od oscylacyi[1] napięcia kierunkowe. Zasadniczą bowiem własnością dzieła sztuki malarskiej jest jego nieruchomość, a wszelka różnolitość napięć kierunkowych, przy dłuższem wpatrywaniu się w obraz, może tylko zachwiać jego jedność, o którą głównie chodzi.
Możliwem jest, że istnieje pewna kategorya ludzi, których mogą specyalnie zainteresować zmiany zachodzące w poglądach na przedmioty w zależności od najróżniejszych innych rzeczy (poglądów filozoficznych, czy religijnych, środków ko-
- ↑ Patrz, dzieło Leona Chwistka o oscylacyi. Biuletyn krakowskiej Akademji Umiejętności.
