Zanim się pojawi zapowiedziane przez Rostowcewa wydanie wszystkich papirusów i pergaminów z Dura-Europos, skorzystajmy z okazji opublikowania przez Bradforda Welles’a[1] dokumentu z dnia 21 kwietnia 204 p. C., spisanego na pergaminie.
Ten i inne nowo odkryte teksty pochodzą nie z wojskowych lecz miejskich wzgl. państwowych archiwów. Znaleziono tam 8 dobrze zachowanych pergaminów i 4 papirusy. Pochodzą one z lat między 87 a 254 p. C.; starsze teksty spisane są na pergaminach, młodsze — na papirusach. Nieliterackie teksty — z jednym tylko wyjątkiem spisane są w języku greckim i są wszystkie (poza jednym w języku syryjskim) umowami, a to w sprawie pożyczki, kupna i sprzedaży, depozytu, darowizny, małżeństwa i rozwodu. W najlepszym stanie zachowały się i w całości dały się odcyfrować 2 akty na pergaminie a mianowicie: 1) kontrakt kupna z roku 180 p. C., 2) umowa w sprawie rozwodu z czasów Septimiusa Sewera, którą zamierzamy zająć się bliżej, jako ciekawym zjawiskiem na terenie hellenistycznego Wschodu. Do niego nawiążemy szereg uwag o tzw. άγραφος γάμος w związku ze stanem badań w tej sprawie aż do czasów najnowszych. Osnowa aktu jest następująca:
Niejaki Nabusamaos i Akodzdzis, zamieszkali we wsi Ossa, oświadczają dobrowolnie, że dotąd żyli w luźnym związku małżeńskim tzw. άγραφος γάμος, że nie mają dzieci, że są ze swego związku niezadowoleni, wobec czego obopólnie zgadzają się dobrowolnie na rozwód i dają temu wyraz w postaci deklaracji treści następującej: Nabusamaos zgadza się na to, by Akodzdzis poślubiła innego mężczyznę wedle swego wyboru, Akodzdzis zaś na to, by Nabusamaos wybrał sobie żonę odpowiadającą jego życzeniom. Ani obecnie, ani na przyszłość jedno drugiemu nie będzie robiło wyrzutów ani z tytułu ich byłego związku małżeńskiego, ani w interesie ich spadkobierców, ani ze względu na żaden inny dokument przez nich spisany ani pod żadnym innym pozorem ani z żadnego innego powodu. Niniejszy dokument ma
- ↑ Papyri und Altertumswissenschaft, Vorträge des 3. internationalen Papyrologentages in München 1933. Str. 379–399.
