Strona:PL Smereka - O retoryce w szkole średniej.pdf/5

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

 Pominięcie retoryki, tyczącej się mów sądowych Cicerona, w Programie i Wskazówkach — bo przecież ani objaśnień I Katylinarki (Progr. 66 n.) ani tzw. architektoniki tejże mowy (Wskaz. 56 n.) za odpowiednią analizę retoryczną uznać nie można — tem bardziej zadziwia, że przecież posiadamy nieprześcigniony komentarz T. Zielińskiego do mowy przeciw Verresowi (Ks. V.)[1], z którego mogli wiele korzystać autorowie Programu i Wskazówek, tem bardziej, że komentarz też wyszedł wcześniej w języku rosyjiskim. Dlatego powiedziałem, że Programy i Wskazówki traktują o retoryce powierzchownie i niewystarczająco.
 To prawda, ale dziś wobec znakomitego artykułu T. Zielińskiego O czytaniu mów sądowych Cycerona w szkole (Kwart. Klas. II 1928, 13-31) i jego wyśmienitego Komentarza problem retoryki, odnoszącej się do mów sądowych, został należycie i wszechstronnie wyjaśniony, zwłaszcza że niemal równocześnie ukazała się książka pt. Wybór z pism retorycznych Cycerona, wydana przez Jana Szczepańskiego, a zawierająca bardzo dobry wstęp o wymowie i teorji wymowy u starożytnych. W ten sposób i nauczycieli uczniowie powinni być zupełnie zadowoleni. Do czytania mów sądowych w szkole przystępuje się dziś z pełnem przygotowaniem: oto jest i historja retoryki, wystarczająco przedstawiona, i aparat retoryczny, potrzebny dla analizy i zrozumienia mowy, całkowicie wyczerpująco podany.
 Ale retoryka na mowach sądowych się nie kończy, pozostaje poezja i inne gatunki prozy, gdzie te same przepisy święcą triumfy. A cóż z tego otrzymuje szkoła średnia ogólnokształcąca? W Programie i Wskazówkach niema o tem wzmianki. We wstępach do wydań odnośnych autorów nie wyczytamy nic (Livius)[2], albo znajdziemy ogólniki nic nie mówiące, jak o Ovidiusie[3]: a przedewszystkiem zapalił się do wymowy szkolnej (retoryki), która miała ciężko zaważyć na jego twórczości poetyckiej i (s. XI): Retoryka zaważyła jeszcze dobitniej na jego Epistulae; względnie natkniemy się na poglądy, niewyczerpujące całości zagadnienia, jak o Wergilim[4]: Cechą tego stylu jest

    mistrzowstwa? U. Był on wychowankiem szkoły retorycznej i (233): N. (mówiąc o zamiłowaniu autora do tematów dramatycznych): W czem wyraża się być może, zawód mówcy, przyzwyczajonego do wzruszania słuchaczy?

  1. ↑ M. Tuljusz Cicero, W obronie prowincji Sycylji. Mowa przeciw Werresowi (Ks. V). We wstępy i komentarz opatrzył Tadeusz Zieliński, wydanie polskie opracował Dr. Zmigryder- Konopka. Lwów-Warszawa 1928.
  2. ↑ T. Liwjusza Dzieje rzymskie opr. J. K. Jędrzejowski-Artur Rapaport, Lwów-Warszawa 1929.
  3. ↑ Wiązanka wierszy Owidjusza opr. Tadeusz Sinko, wyd. 6, Lwów-Warszawa 1927, s. X.
  4. ↑ Wybór z dzieł Wergiljusza opr. Tadeusz Sinko, wyd. 3. Lwów-Warszawa 1925, s. XX. Należy wspomnieć, że w wydaniu z r. 1922 ani słowa wogóle o retoryce u Wergilego nie było.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Smereka_-_O_retoryce_w_szkole_średniej.pdf/5&oldid=2985466”