Strona:PL Siedlecki - Spadochronowy lot niektórych owadów.pdf/19

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

pierwsza para ma ogromne, listkowate rozszerzenia na udach, a znacznie mniejsze na goleniach; druga para odnóży ma uda również szeroko rozpłaszczone, kształtu płaskiego czworoboku o zazębionych bokach, golenie zaś rozszerzone tylko po jednej stronie; uda trzeciej pary nóg są opatrzone znacznie węższemi przysadkami błoniastemi, ich golenie zaś są podobne jak u drugiej pary. Na grzbietnej stronie zaznaczają się zawiązki pierwszej pary skrzydeł. Kiedy z takiej larwy, po ostatniej wy lince, wytworzy się dojrzała samica, to jej kształt tem tylko się różni od kształtu larwy, że pierwsza para skrzydeł rozwija się jako potężne skórzaste twory, leżące na odwłoku i sięgające aż poza ośmy jego pierścień; z pod tych skrzydeł wysuwają się rozpłaszczone boki odwłoku daleko w obie strony.
Nieco inaczej wygląda larwa, z której ma się rozwinąć samiec (ryć. 15). Jest ona w całości nieco mniejsza niż larwa samicy, odwłok ma bardziej spłaszczony, odnóża zaś nieco smuklejsze. ale także dość silnie rozpłaszczone. Na grzbiecie widać zawiązki dwóch par skrzydeł. Rozwijający się z niej skrzydlaty samiec (ryć. 16) przybiera jeszcze dłuższą i smuklejszą postać, ale zachowuje płaciaste odnóża.
b) Samica Ph. siccifolium jest nieco inaczej zbudowana niż samica poprzednio opisanego gatunku. Jej ciało jest krótsze, węższe i mniej spłaszczone. Tułów jest wprawdzie rozszerzony (ryć. 11), ale jego brzegi nie są równe, lecz wycięte w karby przy każdym pierścieniu. Nogi mają niewielkie boczne rozszerzenia na udach wszystkich trzech par i na goleniach tylko pierwszej pary. Natomiast skrzydła pierwszej pary rozwijają się u tego gatunku bardzo potężnie. Wprawdzie sięgają one tylko do 8-go pierścienia odwłoku, lecz stulone zakrywają prawie całą szerokość odwłoku, którego tylko wązki, brzeżny pasek z pod nich wystaje.
Samiec Ph. siccifolium (ryć. 12) ma smukłą budowę ciała, które tylko pośrodku odwłoku okazuje znaczniejsze rozszerzenie. Uda i golenie ma wprawdzie opatrzone płaskimi fałdami, lecz nie tak silnymi jak u poprzednio opisanego gatunku.
W tabeli 3 (str. 360) zestawiono wymiary ciała i proporcye jego części u obu gatunków. Wymiary podano w milimetrach.
Rozpłaszczone boki ciała Phyllium oraz ogromne, płatowate przysadki na odnóżach larw i samic tego rodzaju, są to znakomicie działające płaszczyzny lotne, umożliwiające nie tylko lot