Szczodry, gdy dobrowolnie daje, choć da wiele,
Wesołym jest i w sercu ma wrażenie lube;
Ale kto porwie gwałtem, temu nie wesele:
360
Choć zysk mały, kamieniem w sercu się zaściele.
Zyski małe do małych dołączaj, a skoro
Nie ustaniesz, niebawem i wielkie się zbiorą.
Kto do mienia dokłada, głód mu nie dobodzie.
Dobrze, gdy kto majątek cały w domu chowa;
365
Lepiej niż zewnątrz: łatwiej ulega tam szkodzie.
Miło czerpać z własnego, ale boli głowa,
Gdy potrzeba a niema: pomnij na te słowa.
Począwszy beczkę, nie spiesz do końca, w połowie
Szczędź, bo nie pora szczędzić, gdy dno się zapowie.
370
Zwiąż i druha umową: pewniejsza zapłata;
Z uśmiechem przywiedź świadki choćby i do brata,
Zbyteczna ufność nie mniej niż niewiara gubi.
Nie daj się wziąć kobiecie: ta strój tylko lubi;
Póki smaczny jej chleb twój, zęby do cię szczerzy.
375
Zaufał zbójnikowi, kto kobiecie wierzy.
Dosyć, gdy syn jedynak zrodzi się we dworze:
To rośnie i w dostatki i włości rodzina.
Niech umrze starym, znowu zostawiając syna.
Wprawdzie liczniejszą dziatwę Zews zbogacić może;
380
Lecz kłopot większy, mniejsza przy działach dziedzina.
Jeśli ku zbogaceniu myśl się twoja zwraca:
Ja ci dam jeden sposób: praca, praca, praca!
∗ ∗
∗ |
Kiedy wschodzą Plejady[1], Atlasowe plemię,
Bierz się do żniw, a skoro zachodzą, orz ziemię.
385
Czterdzieści dni i nocy kryją się we mroku,
Nie widzisz ich, aż znów się przy pochodzie roku
Ukażą, kiedy sierpy gotujem do żniwa.
Taki zwyczaj na równiach i nad morzem bywa,
W dolinach osłoniętych też przez drzew proporce,
390
Zdala od morza, gdzie na urodzajnej niwie
Sieje rolnik. Zrzuć odzież przy siejbie i orce,
Zrzuć przy kośbie, jeżeli pracę chcesz szczęśliwie
- ↑ Za czasów Hezyoda jeszcze kalendarz nie był ustalony; czas zatem przeważnie określano wschodem i zachodem pewnych gwiazd i gwiazdozbiorów. Stąd poeta agronom żniwa rozpoczynać każe od wschodu Plejad, orkę od ich zachodu.
