musieli szukać opieki możnych, aby im w sądach nie wydarto własności: królowie sąsiedzi żądający intryg w Polsce, udawali się do magnatów, dodawali im pieniędzy, a ci rozkazując podłym klientom, albo nareszcie rozsypując im drobne summy, robili wzburzenia jakie były potrzebne monarsze, który ich zapłacił[1]. Dla tego szlachcic polski a osobliwie pan, w sprawie publicznéj nie przyzwyczajał się robić ofiar ojczyźnie, ale nabyć w zamieszkach więcéj bogactw. Było interesem magnatów wmawiać nikczemność i niedołężność w naród, wystawiać mu że nic przez własną siłę bez ościennego nie zrobi mocarstwa, bo oni u podnóżka tronów frymarcząc krwią jego, panoszyli się za dobrą przedaż. Było interesem magnatów osłabiać duch współziomków, uniżać ich przymioty, aby nie uznali swéj mocy i nie zrzucili haniebnéj opieki, gdyż przez to zginąłby ich cały wpływ i powaga. Naród zatrudniający się sam sobą bez bojaźni względem kogokolwiek, nieunoszony żadnemi względami, szuka przez mądre ustawy zagruntować w obywatelach cnotę, zatwierdzić ich szczęście, aby moc ogólna tym stalszą miała twierdzę; prawo tam wszyst-
- ↑ W rewolucyi 1794, między papierami zabranemi legacyi moskiewskiéj widać było, że król sam nawet nie wzdrygał się brać pensyi od dworu petersburskiego.
