Strona:PL Molier - Pocieszne wykwintnisie.pdf/18

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

dyjką Moliera. Bez nich czytelnik nie zrozumiałby rzeczy we właściwem świetle.


IV
Stosunek Moliera do Wykwintniś. — Zasługi Wykwintniś. — W kogo mierzyła komedja Moliera.

Kiedy się mówi o tej komedji, zazwyczaj mówi się krótko, że jest to satyra na Hôtel Rambouillet. Zestawmy daty. Komedja Moliera powstaje w r. 1659. Otóż zaczątki pałacu Rambouillet sięgają roku 1608, jego rozkwit największy przypada na lata trzydzieste. Kiedy Molier przybył do Paryża, pałac Rambouillet nie istniał już właściwie od lat kilkunastu. Margrabina posunęła się w wieku, straciła syna, męża, odsunęła się od świata. Julja d’Angennes wyszła w r. 1645 za księcia de Montausier i wyjechała z mężem do prowincji, gdzie książę był gubernatorem. Voiture, dusza salonu, umarł w r. 1648; wogóle szeregi uczestników „błękitnego pokoju“ przerzedziły się bardzo. Ale, kiedy Molier rozpoczynał karjerę w Paryżu, miasto rozbrzmiewało echem słynnej Girlandy Julji, która zapewne obiegała w odpisach. W kogo tedy wymierzone jest ostrze satyry Wykwintniś?
Molier powiada w „przedmowie“ do komedji, że satyra jego mierzy nie w piękne oryginały ale w mizerne kopje. Taką kopją pałacu Rambouillet był niewątpliwie salon panny de Scudéry. Było to niby to samo, ale w karykaturze. Sentymentalne staropanieństwo panny de Scudéry wycisnęło na tej koterji swoje piętno, zarazem zebrania te były bardziej mieszane, przeważał w nich element mieszczański. Zabrakło dobrego humoru i smaku margrabiny, pedantyzm zatracił poczucie śmieszności. Molier nie ukrywa się wcale