Strona:PL Miodonski Czas powstania historyi Florusa.pdf/10

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

konsulowie Apijus Klaudyjus Kaudeks i Markus Fulwijus Flakus rozpoczynają pierwszą wojnę punicką, przyjąć trzeba, że Florus pomieszał M. Fulwijusa z sławniejszym Kwintusem Fulwijusem. Otóż od pierwszego konsulatu republiki do roku 264 upływa lat 245, okragło 250, a od założenia miasta 489, czyli prawie 500, jak właśnie liczy gdzieindziej Florus (I 18, 1. 2). Watpliwość co do obliczania epoki trzeciej od podboju Italii do Augusta usuwa stanowczo autor, kiedy w toku opowiadania (I 34, 2=II 19, 2; por. I 18, 2) podnosi: „tertiam aetatem... ducentorum annorum fecimus“, oczywiście powołując się na prooemium, w którem też zamiast 150 położyć należy 200. Fecimus „wedle naszego sposobu liczenia“, mówi Florus, nie bez celu, bo przecież od roku 264 do zamknięcia świątyni Janusa r. 29 upływa lat 235. Zaokraglanie tego rodzaju, nawet bez dodatku circiter, fere, odpowiada alegorycznej naturze peryjodów, a godna uwagi, że ten okres trzeci dzieli się u niego na dwie części, którym znowu, nie licząc się z właściwym stosunkiem liczb, przydziela po 100 równych lat. Pierwsza, to wiek złoty, pełen cnoty i pobożności, druga przeciwnie okres żelazny, zalany krwią bratnia, lata nędzy moralnej i wstydu – a granicą ich zburzenie Kartaginy, Koryntu, Numancyi i otrzymanie królewskiego spadku po Atalu Filometorze w r. 133 (I 47, 2–3). Jak powyżej 235 lat sprowadza do 200, tak tu 132 wyraża okrągło przez 100, również nie dodając pojęcia: „mniej więcej“. Dlatego, jeżeli Florus pod koniec dziełka (II 34, 64) wita z radością chwilę powszechnego pokoju, sprowadzoną przez Oktawijana, który wreszcie odważył się „Septingentesimo ab urbe condita anno Janum geminum cludere“, nie wahamy się twierdzić, że autor i tu, przyjmując Warońską datę założenia Rzymu, wyraża 725 lat okragło przez 700. Podobnie Cerialis, przemawiający u Tacyta (hist. 4, 74) w r. 69 Chr. do Trewerów i Lingonów, kiedy zwraca uwagę na silną organizacyję, do jakiej doszedł Rzym w przeciągu 800 lat („octingentorum annorum fortuna disciplinaque compages haec coaluit“), rzeczywistą liczbę 823 zastępuje przez okrągłą 800.

Podług ery Warońskiej na czasy królów przypadnie 244 lat — tak wyraźnie rachuje między innymi Cycero w 2 ostatnich latach życia i Liwijus (1, 60)[1] – Florus zaś musiał konsekwentnie, jak zresztą i Apijan czyni, przyjąć 250. Wobec tego upada sztuczna kombinacyja Ungera, który każe Florusowi dwa pierwsze okresy razem obejmować sumą prawie 500 lat, więc według ery Warona, w prooemium zaś iść

  1. K. Heyn: De Floro historico (Bonn 1866) str. 30. W. Soltau: Prolegomena zu einer römischen Chronologie (Berlin 1886) str. 24.