Strona:PL May - Matuzalem.djvu/103

w pewnych okresach szelejące na ziemi, a jeszcze bardziej na wodach. Słowo zaś „dżonka“ oznacza poprostu okręt i wymawia się w przednich Chinach Jako „dżuen”, w Kantonie zaś — „dżonk“.
 Większe dżonki zawierają do 500.000 kg i są zaopatrzone w trzy maszty. Lekko i prymitywnie sklecone, niezdolne są do podróży po burzliwem morzu, ani nie potrafią wytrzymać pocisków z ciężkich dział. Dżonki, nawet handlowe, posiadają jedną, czy dwie armaty, a to ze względu na panoszące się straszliwe korsarstwo. Nie umieją krzyżować, potrafią żeglować tylko pod sprzyjającym wiatrem; dlatego, naprzykład, między Chinami a Jawą lub Singapore odbywają tylko raz rocznie kurs w jedną i w drugą stronę, albowiem panują tam półroczne wiatry, zwane musonami, sprzyjające tylko podróży w jedną stronę.
 Dżonki wojenne są budowane nieco lepiej i ostrzej. Nie mają także wysokich pokładów. Żeglują nieźle, atoli tylko na rzekach i wzdłuż wybrzeży. Na burzliwem morzu stają się bezradnie. Na uzbrojenie dżonek wojennych składają się cztery do sześciu dział po bokach, jedna czy dwie cięższe armaty na przodzie, i nieraz małe armatki w gwieździe. Pewna ilość gingalów poruszanych na osi rusznic z lufą sześcio czy ośmiostopową, obraca się, przymocowana do bocznego pokładu. Załoga jest uzbrojona we flinty, oszczepy, szable i tarcze, a niektórzy mają nawet łuki i strzały. Dwadzieścia pięć do trzydziestu wioseł wspomagają żagle. Dyscyplina

99