Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/877

dziś w Stanach bez metryki urodzenia, jest wczoraj dopiero skapitalizowaną krwią angielskiej dziatwy robotniczej.
 Ponieważ dług państwa opiera się na dochodach państwa, które muszą starczyć na opłacenie rocznych procentów i innych wypłat, więc niezbędnem uzupełnieniem systemu długu państwowego stał s.ę nowożytny system podatków. Pożyczki umożliwiają rządowi pokrywanie wydatków nadzwyczajnych w taki sposób, aby podatmk nie odczuł natychmiast całego ich ciężaru, jednak w konsekwencji wymagają one podnoszenia podatków. Z drugiej strony podwyższanie podatków, wywoływane nagromadzaniem kolejno zaciągany en długów, zmusza rząd do zaciągania wciąż nowych pożyczek dla opędzenia nowych wydatków nadzwyczajnych. Nowożytny fiskalizm [system skarbowy], którego osią jest opodatkowanie, (a więc i podrożenie) artykułów pierwszej potrzeby, kryje więc w sobie zarodek automatycznego podnoszenia podatków. Przeciążenie podatkowe staje się nie szczególnym wypadkiem, lecz raczej powszechną zasadą. W Holandji, gdzie system ten najpierw był wprowadzony, wielki patrjota De Witt wysławiał go w swych „Maksymach“, jako najlepszy środek na to, aby robotnik był uległy, niewymagający, pracowity i... przepracowany. W tem miejscu zajmuje nas jednak nietyle zgubny wpływ tego systemu na położenie samych robotników najemnych, ile raczej spowodowane przezeń przymusowe wywłaszczanie chłopa, rzemieślnika, słowem wszystkich składowych części drobnego stanu średniego. W tej sprawie niema dwóch zdań, nawet u ekonomistów burżuazyjnych. System protekcyjny, stanowiący jedną z zasadniczych części systemu podatkowego, potęguje jeszcze skuteczność akcji wywłaszczania.
 Wybitna rola nowożytnego systemu długów i podatków państwowych w zamianie bogactwa społecznego w kapitał, w wywłaszczaniu samodzielnych wytwórców i w obniżaniu stopy życiowej robotników najemnych skłoniła niektórych pisarzy, jak Cobbett, Doubleday i innych, do upatrywania w nim zasadniczej przyczyny całej spółczesnej nędzy ludu.
 System protekcyjny był sztucznym środkiem, aby fabrykować fabrykantów, aby wywłaszczać niezależnych robotników, aby skapitalizować narodowe środki produkcji i utrzymania, aby przemocą, skrócić przejście od staroświeckiego do nowożytnego trybu produkcji. Państwa europejskie wyrywały sobie patent na ten wynalazek, a skoro już poszły na służbę do dorobkiewiczów, to okładały w tym