Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/762

Wystąpił problem z korektą tej strony.

Nagromadzaniu kapitału towarzyszyły równocześnie jego koncentracja i centralizacja. Choć w Anglji (z wyjątkiem Irlandji) nie było urzędowej statystyki rolnictwa, lecz 10 hrabstw dobrowolnie statystyki tej dostarczyło. Dała ona ten wynik, że w ciągu dziesięciolecia 1851—1861 liczba gospodarstw poniżej 100 akrów spadła z 31.583 do 26.567, a więc 5.016 połączono z większemi gospodarstwami^[1]. W latach 1815—1825 żaden majątek, złożony z dóbr ruchomych, podlegających podatkowi spadkowemu, nie przenosił miljona funtów szt., w okresie od r. 1825 do r. 1855 było takich spadków 8, a od 1856 do czerwca r. 1859, czyli w ciągu 3½ lat — 4^[2]. Najlepsze jednak pojęcie o centralizacji da nam zwięzła analiza rubryki D. podatku dochodowego (zyski, z wyłączeniem dzierżawców i t. d.) w latach 1864 i 1865. Zaznaczam przytem, że dochody z tego źródła od 60 f. szt. wgórę opłacają „income tax“, [podatek dochodowy ]. Dochody te, podległe opodatkowaniu, wyniosły w Anglji, Walji i Szkocji, w r. 1864 — 95.844.222 f. szt., a w r. 1865 105.435.579 f. szt.^[3]; liczba zaś podatników wynosiła w 1864 r. 308.416 osób z pomiędzy ogółu ludności 23.891.009, a w r. 1865 332.421 osob z pomiędzy ogółu ludności 24.127.003. O podziale tych dochodów w obu latach daje pojęcie następująca tablica:

Rok, kończący się 5 kwietnia 1864 r.				Rok, kończący się 5 kwietnia 1865 r.
Dochody z zysku w f. szt.			Liczba osób	Dochody z zysku w f. sz.	Liczba osób
Ogółem		95,844,222	308,416	105,435,738	332,431
w tem	$\left.{\begin{matrix}\ \\\\\\\ \end{matrix}}\right\{$	57,028,289	023,334	064,554,297	024,265
		36,415,225	003,619	042,535,576	004,021
		22,809,781	000832	027,555,313	000973
		08,744,762	000091	011,077,238	000107

Węgla w Zjednoczonem Królestwie wydobyto w roku 1855 —

↑ „Census etc, tom III, str. 29. Twierdzenie Johna Brighta, że 150 obszarników włada połową całej ziemi angielskiej, a 12 — szkockiej, nie spotkało się z zaprzeczeniem.
↑ „Fourth report etc. of inland revenue, London, 1860“, str. 17.
↑ Mowa o dochodach czystych, zatem po pewnych potrąceniach, przewidzianych w ustawie.

[1] „Census etc, tom III, str. 29. Twierdzenie Johna Brighta, że 150 obszarników włada połową całej ziemi angielskiej, a 12 — szkockiej, nie spotkało się z zaprzeczeniem.

[2] „Fourth report etc. of inland revenue, London, 1860“, str. 17.

[3] Mowa o dochodach czystych, zatem po pewnych potrąceniach, przewidzianych w ustawie.

[1]

[2]

[3]