Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/541

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

do tego stopnia, że w okresie dwunastomiesięcznym, od grudnia r. 1864 do grudnia roku 1865, wartość wywozu wyrobów garncarskich przewyższała o 138.628 funtów przeciętną z trzech lat ubiegłych.
 Przy wyrobie zapałek uchodziło za prawo natury, że chłopcy muszą, nawet w trakcie połykania obiadu, zanurzać drewienka w gorącej meiszaninie fosforowej, której trująca para buchała im w twarz. Ustawa fabryczna z r. 1864, zmuszając fabrykantów do zaoszczędzenia czasu, skłoniła ich do wprowadzenia „dipping machinę“ (maszyny do zanurzania drewienek), której pary trujące nie dochodzą do robotnika[1].

 Podobnież dziś w gałęziach koronkarstwa, nie podlegających jeszcze ustawie fabrycznej, spotykamy się z twierdzeniem, że godziny posiłku nie dałyby się unormować, z powodu że różne materjały, używane do wyrobu koronek, wymagają dla wyschnięcia różnych okresów czasu, wahających się od 3 minut do godziny i więcej. Komisarze z „Children’s Employment Commission“ odpowiadali na to: „Warunki są tu takie same, jak przy drukowaniu tapet. Niektórzy z pomiędzy głównych fabrykantów tej branży energicznie obstawali przy tem, że rodzaj używanych materjałów i różnorodność procesów, którym materjały te są poddawane, nie pozwalają, pod groźbą wielkich strat, na nagłe przerywanie pracy na posiłek... Artykuł szósty rozdziału szóstego „Factory act’s extension act“ [ustawy o rozszerzeniu ustawy fabrycznej] z r. 1864 udzielił im 18-miesięcznnej zwłoki, po której wygaśnięciu obowiązani byli wprowadzić przerwy na posiłek, zgodnie z ustawą fabryczną“[2]. Ale skoro tylko ustawa uzyskała sankcję parlamentarną, wnet panowie fabrykanci odkryli: „Obawy nasze, że wprowadzenie ustawy fabrycznej spowoduje trudności, nie sprawdziły się. Nie widzimy, aby produkcja w jakimkolwiek stopniu była zatamowana; faktycznie wytwarzamy więcej w ciągu tego samego czasu“[3]. Widzimy więc, że parlament angielski, którego z pewnością nikt

  1. ↑ Wprowadzenie te; i innych maszyn do wyrobu zapałek pozwoliło, w jednym tytko dziale tego przemysłu, na zastąpienie 230 młodocianych przez 32 chłopców i dziewcząt, w wieku od 14 do 17 lat. Ta oszczędność na robocizna e uczyniła dalsze postępy w r. 1865 dzięki zastosowaniu siły pary.
  2. ↑ „Children’s Employment Commission, 2nd report, 1864“ str. IX, n. 50.
  3. ↑ „Reports ot insp. of fact. for 31st oct. 1865“, str. 22.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Marx_Karl_-_Kapitał._Krytyka_ekonomji_politycznej,_tom_I,_zeszyty_1-3.pdf/541&oldid=2629555”