Strona:PL Marks - Pisma pomniejsze 1.pdf/89

Czyż trzeba się dziwić, że wszystko, co jest w ostatnim stopniu abstrakcyi, bo tu mamy do czynienia z abstrakcyją, a nie analizą, przedstawia się pod postacią logicznej kategoryi.
 Czy trzeba się dziwić, że, usuwając pomału wszystko, co tworzy indywidualność domu, abstrahując go od materyjałów, z których się składa, od formy, która go odróżnia, otrzymamy ciało w ogóle, że, abstrahując ciało od granic, otrzymamy tylko przestrzeli, że, abstrahując nakoniec przestrzeń od jej wymiarów, otrzymamy ilość samą w sobie, logiczną kategoryję. Abstrahując tak każdy przedmiot! od wszystkich przypadkowych własności, ożywionych lub nie, ludzi lub rzeczy, możemy powiedzieć, że w najwyższej abstrakcyi otrzymuje się kategoryję logiczne jako substancyję. Tak toż metafizycy, wywodząc abstrakcyjne pojęcia, wyobrażają sobie, że analizują, a w miarę oddalania się od przedmiotów, wyobrażają sobie, że się zbliżają do ich zrozumienia; metafizycy mają w takim razie racyję, utrzymując, że rzeczy tu na ziemi są haftem, kanwę którego tworzą kategoryję logiczne. Oto tem odróżnia się filozof od chrześcianina. Wbrew logice chrześcianin ma jedno wcielenie Logos’u; filozof ma ich bez końca. Czyż zadziwi zatem kogo, że wszystko, co istnieje, co żyje na ziemi, w wodzie, może mocą abstrakcyi być sprowadzone do logicznej kategoryi. że w ten sposób cały świat rzeczywisty może zatonąć w świecie abstrakcyj, w święcie kategoryi logicznych?
 Wszystko, co istnieje, co żyje na ziemi i w wodzie, istnieje tylko za pomocą pewnego ruchu. I tak ruch historyi wytwarza stosunki społeczne, ruch przemysłu daje nam wytwory przemysłowe i t. d.
 Jak za pomocą abstrakcyi przemieniliśmy wszystko w kategoryję logiczną, tak samo możemy abstrahować od wszelkiej wyróżniającej własności różne ruchy, aby otrzymać ruch abstrakcyjny, ruch czysto formalny, czysto logiczną formułę ruchu. Jeśli substancyję każdej rzeczy widzimy w kategoryi logicznej, to można wyobrazić sobie, że w formie logicznej ruchu mamy metodę bezwzględną, która nie tylko wyjaśnia każdą rzecz, ale zawiera w sobie ruch każdej rzeczy. Jest to bewzględna metoda, o której Hegel wyraża się teraz słowy:.Metoda jest siłą bezwzględną, jedyną, najwyższą, nieskończoną, której nic nie jest w stanie się oprzeć, jest to dążenie rozumu do odnalezienia i poznania siebie w każdej rzeczy“ (Logika t. III.). Jeśli sprowadzi się każdą rzecz do logicznej kategoryi, każdy ruch. każdy akt produkcyi sprowadzi się do metody, z tego wynika naturalnie, że całość produktów i produkcyi, przedmiotów i ruchu sprowadzi się do metafizyki stosowanej. To, co Hegel zrobił dla religii, prawa i t. d., p. Proudhon stara się uczynić dla ekonomii politycznej.
 Czem jest zatem metoda bezwzględna? Abstrakcyją mchu. Czem jest abstrakcyja ruchu? Ruchem w stanie abstrakcyjnym. Czem jest ruch w stanie abstrakcyjnym? Czystą logiczną formulą ruchu, czyli ruchem czystego rozumu. Na czem się zasadza ruch czystego rozumu? Na stawianiu się, przeciwstawianiu się i zestawieniu się, na sformułowaniu jako teza, antyteza i synteza, albo nakoniec na twierdzeniu się, przeczeniu siebie, przeczeniu swego przeczenia.