cele na widoku, aniżeli sam ten bożek i jedynem ich dążeniem jest spełnianie — drogą ciągłego i niewzruszonego poświęcania samych siebie — tajemniczych obowiązków rasy.
Teraz, kiedy książki powiedziały nam już, co miały najważniejszego do powiedzenia o bardzo starej historyi, dajmy pokój wiedzy, nabytej przez innych i przyjrzyjmy się pszczołom własnemi oczyma. Jedna godzina, spędzona w pasiece, da nam może mniej dokładny, ale nierównie żywszy i cenniejszy obraz życia pszczół.
Nie zapomniałem jeszcze pierwszej pasieki, którą widziałem w mojem życiu i w której nauczyłem się kochać pszczoły. Było to dawno już temu, w tej Flandryi Zelandzkiej, tak czystej i wdzięcznej, która, bardziej od samej Zelandyi, wklęsłego zwierciadła Holandyi, zjednoczyła w sobie zamiłowanie żywych barw. Wabi ona mile oko swemi, podobnemi do pięknych i trwałych cacek, rzeźbami, wieżyczkami, malowanemi wozami, szafami, staremi, błyszczącemi w głębi kurytarzy zegarami, swemi nizkiemi drzewami, stojącemi w równym szeregu nad wybrzeżami kanałów w oczekiwaniu, rzekłbyś, naiwnej i dobroczynnej ceremonii, swo-
