Strona:PL Luís de Camões - Luzyady.djvu/73

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
Objaśnienia do pieśni drugiéj.


(oktawa 1). Był w Portugalii zwyczaj zabierania na dalekie wyprawy po kilku skazańców; dawano im najniebezpieczniejsze zlecenia, które spełniwszy, otrzymywali ułaskawienie.
(ok. 10). To przedstawienie Bachusa, sprowadzającego Portugalczyków do świątyni chrześcijańskiéj, opiera się na podstawie historycznéj. W Mombazie mieszkało kilku chrześcijan Abisyńczyków, cierpianych gwoli interesom handlowym. Ci chrześcijanie Etyopii, których religia była mieszaniną rytuału greckiego z judaizmem, mieli rodzaj świątyni ozdobionéj chrześcijańskiemi obrazami. Maurowie skorzystali z tego, aby oszukać Portugalczyków i w zasadzkę wciągnąć. (Lamarre).
(ok. 18). Eryx, — góra w Sycylii, niegdyś wznosiła się na niéj świątynia, poświęcona Wenerze. Obecnie zowią ją górą San-Giulano, od imienia kościoła wzniesionego, pod wezwaniem świętego Juliana.
(ok. 27). Latona prześladowana przez Junonę przybyła do Licyi, i znużona, spragniona, zatrzymawszy się koło sadzawki, gdzie wieśniacy trzcinę ścinali, poprosiła ich o trochę wody dla ugaszenia pragnienia. Ci nielitościwi na prośbę, odpowiedzieli obelgami i wodę umyślnie nogami zmącili; Jowisz, wzruszony skargą Latony, ten lud niegościnny w żaby zamienił.
(ok. 35). Akteon — syn Aristajosa, wnuk Kadmusa, przez Chirona myśliwstwa wyuczony. Pewnego razu podpatrzył on Dyanę kąpiącą się w krynicy ze swoim orszakiem, za co rozgniewana bogini przemieniła go w jelenia, którego własne psy, nie poznawszy pana, rozszarpały.
(ok. 45). Ogigia — wyspa boginki Kalipso, gdzie Ulises był zatrzymany w niewoli przez rozkochaną w nim boginię.
(ok. 45). Antenor — syn Ajsyetesa, podług Homera jeden z najmędrszych starców w Troi, który doradzał zgodę z Grekami, za co w późniejszych podaniach nazwany został zdrajcą ojczyzny. Po zburzeniu Troi, przeniósł się z paflagońskiemi Henetami do Italii, gdzie w ziemi Euganów, założył miasto Patavium — dziś Padua. Według innych podań osiadł w Cyrenie, gdzie jego potomkom cześć półboską oddawano.
(ok. 46). Tymawa — rzeka w Istryi — właściwie dolna część rzeki Reka.
(ok. 46). Eneasz — syn Anchizesa, potomek założyciela Troi Trosa. Po zniszczeniu Troi, mając darowane przez Greków za zdradę ziomków życie, panował nad niedobitkami Trojan. Powroty bohaterów greckich dały z czasem powód do snucia podobnyeh legend i o Eneaszu. Wergiliusz wziął go za bohatera swego poematu.