Strona:PL Luís de Camões - Luzyady.djvu/175

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
Objaśnienia do pieśni szóstéj.


(oktawa 1). W starożytności nazywano „słupami Herkulesa“ dwa przylądki cieśniny Gibraltarskiéj, Calpe i Abilu (dzisiejsze Gibraltar i Ceuta), które w czasie wędrówek Herkulesa miały być przez niego rozdzielone. Powstała stąd cieśnina, łącząca ocean Atlantycki z morzem Śródziemném, nazywała się Herculeum Fretum.
(ok. 13). Tyfon, — syn Tartaru i Ziemi — straszliwy olbrzym stugłowy, stu usty płomienie miotający. Zeus zwyciężył go i przywalił ciężarem góry Etny.
{ok. 13). Kiedy Cekrops wznosił mury swego grodu, ofiarował zaszczyt nadania mu nazwy tego bóstwa, które uczyni dar najużyteczniejszy dla przyszłych mieszkańców. Neptun stworzył konia, symbol wojny, Minerwa — drzewo oliwne, symbol pokoju i obfitości. Minerwa otrzymała pierwszeństwo i gród nazwano Atenami.
(ok. 16). Amfitryta powiła Neptunowi Trytona, rodzaj potworu morskiego. Neptun miał ją ujrzéć tańczącą z Nereidami na wyspie Naksos i stamtąd uprowadzić, inne podanie głosi, że przed nim uchodząc, schroniła się na Atlas, gdzie ją delfin Neptuna wypatrzył. Jest ona boginią morza, można ja porównać do morskich bogiń Rzymu: Salacji, Neweryty i Wenilii. Camoens nazywa Trytona synem Salacyi.
(ok. 19). Poseidon-Neptun, według jednych na rozkaz Zeusa, według innych z własnej woli pomagał Laomedonowi. królowi Troi, wznosić mury tego miasta, zwanego też Dardanią od mitycznego protoplasty Trojan Dardanusa, syna Zeusa i Elektry córki Atlasa, który założył pierwsze fundamenta miasta.
(ok. 21 — 22). Niektórzy mitologowie nie rozróżniają bogiń Tetys i Amfitryty, uważając je za jedno bóstwo. Według innych — Tetys jest córką Coelusa i Westy; Amfitryta córką Oceanu i Dorydy. Ta ostatnia długo się opierała życzeniom boga mórz, lecz dwa delfiny ścigały uciekającą i przywiodły do Neptuna, który ją dał za towarzyszkę swéj pierwszéj małżonce. Najszczersza przyjaźń połączyła dwie żony mórz monarchy (Lamarre).
(ok. 23). Ino, druga żona Atamasa, króla Beocyi, matka Learchosa i Melikertesa, chciała zabić Fryksusa i Hellę, dwoje dzieci swego męża z pierwszego małżeństwa z Nefelą, lecz te, ostrzeżone we śnie przez swą matkę, uciekły. Here skarała Atamasa szaleństwem, podczas którego wygnał on Ino, a Learchosa roztrzaskał o skałę; Melikertesa zaś i Ino ścigał aż do urwiska skały Moluris, z któréj oboje rzucili się w morze, lecz ocaleni przez Afrodytę zostali bóstwami morskiemi pod nazwiskami — Leukotea i Palemon.