z nieprzenikalnego dla powietrza materjału, zwykle dwa: jeden dla oczyszczonego wdychanego, drugi dla zawierającego nadmiar CO2 wydychanego powietrza. Rozdzielenie tych dwóch gatunków powietrza osiągnięto przez system zaworów.
Z bardzo licznej ilości przyrządów tego rodzaju używano do celów wojennych stosunkowo niewielu, mianowicie w Niemczech aparatów Draeger-Tübena (bez hełmu) i Draegera HSS (Heeres Sauerstoff Schutzgerät); we Francji aparatu Tissot’a; w Anglji aparatu Proto (Fleuss-Davis); w Stanach Zjednoczonych samoczynnego aparatu „Paul”. Powojenne konstrukcje, używane w górnictwie, podległy całemu szeregowi udoskonaleń i są wogóle użyteczniejsze od starych typów.
Z punktu widzenia toksykologicznego, jak również fizjologicznego, aparaty izolacyjne posiadają bezwątpienia przewagę w porównaniu z najlepszemi maskami przeciwgazowemi, ponieważ czynność ich jest zupełnie niezależna od składu otaczającego powietrza. Na specjalną uwagą zasługują najnowsze samoczynne przyrządy, w których czynność aparatu jest niezależna od ruchów oddechowych i w razie użycia hełmu oddech odbywa się w zupełnie normalnych warunkach. Jednak i te aparaty posiadają swoje wady, z których najważniejszą jest trudność dostatecznej wentylacji hełmu, w którym łatwo gromadzi się nadmiar CO2, jak również trudność uszczelnienia przyrządu. Dlatego nawet tego rodzaju przyrządy są dalekie od doskonałości.
Oprócz tego są to bardzo kosztowne, ciężkie, skomplikowane aparaty, które obniżają zdolność do walki żołnierzy w znacznie większym stopniu niż maski przeciwgazowe. Z tego powodu trudno przypuścić, żeby kiedyś znalazły one szersze rozpowszechnienie i zastąpiły teraźniejsze maski.
Patologia i terapja zatruć bojowych jest olbrzymim, samodzielnym działem, który nie może być rozpatrywany w tym podręczniku. Musimy dlatego poprzestać tylko na pewnych zasadniczych wskazówkach.
Tak w zatruciach wogóle jak również w zatruciach bojowych działanie trucizn na ustrój powstaje z taką szybkością, iż wszelkie zabiegi skierowane do zobojętnienia lub zniszczenia odpowiedniej trucizny w sposób chemiczny nie osiągają zwykle celu. I tak zawiodły całkiem próby zapobiegania oparzeniom iperytowym zapomocą środków dość szybko utleniających iperyt w probówce.
