Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/250

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

peraturze 135,9°C pod ciśnieniem 36 atmosfer. Płynny czad wre przy 190°C, wobec tego napełnianie pocisków zgęszczonym czadem jest czynnością bardzo trudną i niebezpieczną, a skutki wybuchu takiego pocisku są nikłe z powodu lotności czadu i jego palności, dzięki której z tlenem powietrza wytwarza on mieszaninę wybuchową. W stanie czystym pali się on w powietrzu niebieskim płomieniem, tworząc kwas węglowy. W wodzie jest prawie nierozpuszczalny, (w temperaturze 100,0 wody pochłania 0,0328), lecz łatwo łączy się z rozczynem Cu2 Cl2 w kwasie solnym lub amoniaku, tworząc związek krystaliczny. Najlepszym środkiem unieszkodliwiającym czad jest tak zw. hopekalite mieszanina tlenków manganu, miedzi, kobaltu i srebra (MnO2 50%; CuO 30%; CoO 15% i Ag2O 5%). Mieszanina ta służy jako katalizator, przyśpieszający samorzutne spalanie się czadu w tlenie powietrza. Alkohol etylowy stosunkowo łatwo pochłania czad (7 razy lepiej niż woda).
Tlenek węgla jest dość mocnym środkiem odtleniającym (redukuje sole srebra mniej więcej tak samo jak aldehyd mrówczany albo kwas mrówczany). Z pewnemi metalami tworzy związki zwane karbonylami, jak np. karbonyle żelaza Fe(CO)4, Fe(CO)5, Fe2(CO)9, karbonyle niklu Ni(CO)4 i kobaltu Co(CO)3 i Co(CO)4. Są to przeważnie ciała stałe, z wyjątkiem płynnych Ni(CO)4 i Fe(CO)5. Z potasem daje potasowy związek heksaoksybenzolu K6C6O6, czyli pochodną aromatyczną. Karbonyle ciężkich metali, przeważnie niklu, mają też wyraźne właściwości trujące, lecz nieco odmienne od właściwości trujących samego czadu.
Najczulszym odczynnikiem na CO, oprócz hemoglobiny jest chlorek palladu PdCl2, który w obecności najmniejszych ilości CO barwi się na czarno, wskutek redukcji i powstawania koloidalnego palladu metalicznego.
Tlenek węgla jest przykładem związku dwuwartościowego węgla. C=O. O ile wiadomo, wszystkie połączenia węgla dwuwartościowego są mocnemi truciznami, jak to już mówionio z powodu chloropikryny.
Tlenek węgla łatwo powstaje w czystym stanie przez działanie kwasu siarczanego na szczawiany i mrówczany albo na odpowiednie kwasy według wzoru:

HCO2Na + H2SO4 = CO + H2O + NaHSO4
(COONa)2 + H2SO4 = CO + CO2 + H2O + Na2SO4

Do celów technicznych, np. do wyrabiania fosgenu, CO otrzymywano albo jako produkt poboczny przy wyrobie fosforu z fos-