Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/145

i wywierają zgoła odmienny wpływ w każdym prawie przez zatrucie wywołanym odczynie ustroju.
 W chwili obecnej nie mamy jeszcze możności powiedzieć dlaczego ten lub inny związek jest trucizną, ani świadomie zmienić jego właściwości w kierunku pożądanym, jak to już jest do pewnego stopnia możliwe w syntezie sztucznych barwników.
 Budowa cząsteczki środków nieorganicznych nie jest jeszcze tak dokładnie zbadana i ustalona, jak w dziedzinie związków organicznych zawierających węgiel. Dlatego też z nielicznemi wyjątkami, wszystkie prawie teorje działania toksycznego polegają na szczegółach budowy cząsteczek związków organicznych. Z tego punktu widzenia należy także rozpatrywać samą micellę żywą, na którą działa trucizna. Według teraźniejszych poglądów micella musi posiadać wśród swych bocznych łańcuchów ugrupowania zdolne do związania obcej dla ustroju cząsteczki trucizny, która ze swej strony powinna również posiadać odpowiednie grupy łącznikowe. Trucizna nie posiadająca takich łączników, albo ich pozbawiona, może działać tylko fizycznie albo katalitycznie, nie odgrywając roli odczynnika chemicznego (jak każda trucizna we właściwem tego słowa znaczeniu). W takich razach mamy do czynienia z pochłanianiem dostarczonej trucizny przez lepsze rozczynniki według teorji Owerton Mayer’a, albo też ze zjawiskami adsorpcji, czyli powstawania rozczynów stałych. W niektórych wypadkach powstają niestałe połączenia chemiczne, w rodzaju doparków, lub soli, które łatwo rozkładają się, wytwarzając na nowo niezmienioną truciznę. Nagromadzoną w ten sposób truciznę możemy ilościowo otrzymać zpowrotem przez wydobywanie z odpowiednich tkanek zapomocą tych lub innych odczynników. Zjawiska te są bardzo podobne do zjawisk barwienia, t. zw. substancjonalnego. Musimy zaznaczyć, że rzeczywiście ustrój zatrzymuje tylko nieznaczną część trucizny, nawet w tych razach gdy mamy do czynienia z bardzo małemi dawkami. Tak np. bardzo czynne atropina i strychnina — bywają najczęściej wydzielane w stanie niezmienionym wraz z moczem. Jednak niektóre doświadczenia wykazują, że niewielka nawet zmiana w budowie cząsteczki tych trucizn może zmienić całkowicie ich czynność. Tak np. przez przyłączenie do morfiny rodnika HOSO₂ otrzymamy pozbawiony zupełnie właściwości nasennej i prawie niejadowity kwas sulfo-morfinowy — przez usunięcie jednej grupy metylowej z bardzo czynnej kokainy wytwarza się mało czynna i pozbawiona właściwości znieczulającej benzoilo-ekgonina i t. d. Z tego