Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/144

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
CH2 \\
CH3 /
C. CH / CH2−CH2 \\
\ CH2−CO /
CH3

z których jedno w jądrze sześciometylenowem jest również dość mocną trucizną.
Dwujodek acetylenu IC⋮CI jest najmocnieszą ze znanych trucizn komórkowych i działa na drobnoustroje w znikomo małych stężeniach 1/107, domieszka zaś jego pary do powietrza zabija nawet ssaki.
Słabo trującej cholinie

(CH3)3⋮ N / C2H4OH
\ OH

odpowiadają: bardzo trująca neuryna

(CH3)3⋮ N / C2H3OH
\ OH

i jeszcze czynniejszy związek

(CH3)3⋮ N / C ⋮ CH
\ OH.

Nie można wszakże twierdzić, że każdy związek nienasycony jest koniecznie trujący. Tak np. allylamina jest trucizną bardzo słabą, dwumetyloallyloamina zupełnie obojętną substancją, wówczas czas gdy izoallylamina jest trującą (allylamina ma wzór CH2:CH.CH2NH2, izoallylamina: CH3.CH:CH.NH2). Pochodne allylowe mocznika są nieczynne. Zawierające podwójne wiązania kwasy tłuszczowe są zwykłemi składnikami olejków roślinnych (oliwnego, sezamowego, słonecznikowego, lnianego, konopianego, makowego i t. p.) i są używane jako środki spożywcze bez żadnych złych skutków.
Już z tych danych możemy wywnioskować, że szczegóły budowy cząsteczkowej mają zasadniczy wpływ na jej naturę chemiczną, łącznie z właściwościami toksycznemi. Jednak jak to już mieliśmy sposobność zauważyć w innych wyżej omawianych uogólnieniach wyjątki są tu niemniej liczne niż prawidłowe zachowanie się a bardzo często skutki zmiany budowy przybierają charakter całkiem odmienny od oczekiwanego.
Dzieje się to przedewszystkiem dlatego, że dotychczas mówi się o zatruciu w taki sposób, jakbyśmy tu mieli do czynienia z najprostszym odczynem chemicznym lub fizycznem zjawiskiem. W istocie jednak nawet takie proste działania jak bakterjobójcze — czyli dezynfekujące, są skutkiem końcowym całego szeregu bardzo złożonych odczynów, z których każdy musielibyśmy poddać bardzo szczegółowej analizie, zanim moglibyśmy go zdefinjować.
Całkiem błędne jest traktowanie ugrupowań jadonośnych (toksofornych) w znaczeniu ogólnem; należy raczej przyznać, że ugrupowania przyjmowane jako trujące, są prawdopodobnie inne