Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/060

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
— 54 —

dzących w nie płynów (faz) jest w znacznym stopniu zwiększona i wielkość jej ulega ciągłym zmianom.
Ponieważ zmniejszenie tej powierzchni jest źródłem energji, a wzrastanie pochłania pewną jej ilość — zmiany takie nie są obojętne dla ogólnej przemiany energji w organizmie, z czego wynika, że każda obca substancja, zmieniając stopień napięcia powierzchniowego już przez to samo działa na organizm.

§ 40. Zjawiska adsorpcji.

Rozpuszczone w płynach organizmu obce substancje nie pozostają na zawsze w tych płynach. Muszą one stawać się po pewnym czasie składnikami komórek i dlatego muszą być przez nie pochłonięte. Tego rodzaju pochłanianie, prowadzące do powstawania niestałego fizycznego połączenia dwu substancyj nazywamy adsorpcją. Adsorpcja jest oczywiście odczynem powierzchniowym, umiejscowionym na granicy dwu różnych faz i dlatego jest typową właściwością stanu koloidalnego.
Zależnie od charakteru danej fazy, może ona być dodatnia, albo ujemna, to jest faza dyspersowana może w jednym wypadku zabierać i nagromadzać obcą substancję, w drugim zaś oddawać ją. Wszystkie substancje obniżające napięcie powierzchniowe bywają adsorbowane w znaczeniu dodatniem i same są dobremi środkami adsorbującemi. W takich wypadkach rozpuszczona substancja koncentruje się na powierzchni dyspersowanej fazy. (Prawo Gibbs-Thomsona).
Dlatego też zdolność danej fazy do adsorbowania jest zależna od wielkości powierzchni adsorbującej, więc od stopnia dyspersji. Stosownie do tego uważamy zjawisko adsorpcji za jedną z najważniejszych cech koloidalnego stanu materji. Zdolność danej substancji do adsorbowania jest z pewnego punktu widzenia mniej więcej niezależna od chemicznych właściwości substancji adsorbującej. Zdolność ta jest jednak specyficzna dla każdej z substancyj adsorbujących stosownie do każdej adsorbowanej, czemu realny wyraz daje istnienie pewnego współczynnika adsorpcji, który jest liczbą stałą dla każdej z takich kombinacyj, analogicznie do współczynnika rozdzielania ciał pomiędzy różnemi fazami mieszanin wielofazowych. Współczynnik ten jest zasadniczo stosunkiem pomiędzy nagromadzeniem substancji na powierzchni fazy adsorbującej, a zmniejszeniem jej stężenia w rozcynniku.
Adsorpcja może istnieć między gazami a ciałami stałemi (proszkami), gazami a płynami, płynami a płynami, i skutkiem jej