Strona:PL Limanowski Bolesław - Socyjalizm jako konieczny objaw dziejowego rozwoju.pdf/63

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

sięcy ciężkiego więzienia. Apelacyja zmniejszyła o dwa lata karę.
Prześladowania te spotęgowały jeszcze bardziej ruch robotniczy. Vokswille, redagowany wyśmienicie przez Henryka Scheu’a[1], zyskiwał coraz więcej prenumeratorów. Stowarzyszenia zawiązywano nowe. Wszędzie było widać ożywienie i ruch.
Federalistyczne ministerstwo, pod prezydencyją hr. Hohenwarth’a[2], przyszedłszy do władzy, wydało 9. lutego 1871 r. powszechną polityczną amnestyją. Przypisują ją ministrowi drowi Albertowi Schäffle’mu, który w wydanem kilka miesięcy przedtem dziele: Kapitalismus und Socialismus oświadczył się był przeciwko karnemu i policyjnemu prześladowaniu socyjalnej demokracyi.
W Rosyi ruch rewolucyjny, przytłumiony chwilowo reakcyją, spowodowaną polskiem powstaniem 1863 r., z nową siłą rozwijać się począł. Wielu z młodzieży rosyjskiej, uciekając przed gwałtami rządu rozjuszonego zamachem Karakozowa[3] i nieustającą agitacyją rewolucyjną, schroniło się do Szwajcaryi i weszło w bliższe stosunki z Międzynarodowem Stowarzyszeniem. Wybitną zwłaszcza osobistością był Aleksander Serno-Sołowijewicz[4], który wydrukował swój protest przeciwko niektórym propozycyjom w „Dzwonie“ Hercena[5] podawanym rządowi rosyjskiemu, kiedy ten mszcząc się za powstanie, obdzielał na Litwie włościan szlachecką ziemią. Przyjęcie zadań i programu internacyjonału nadało głębsze działanie ruchowi rosyjskiemu, który jednak objawił się potężnie dopiero po upadku Komuny paryskiej.

Reakcyjne i dzikie postępowanie rządu wersalskiego pchnęło 18. marca 1871 r. ludność paryską do oporu.[6] Było

  1. Przypis własny Wikiźródeł Heinrich Scheu (1845-1926) – działacz robotniczy, brat Andreasa.
  2. Przypis własny Wikiźródeł Karl Sigmund von Hohenwart (1824-1899) – austriacki hrabia, polityk, minister-prezydent Austrii.
  3. Przypis własny Wikiźródeł Dmitrij Karakozow (1840-1866) – rosyjski zamachowiec, który podjął nieudaną pierwszą próbę zabicia cara Aleksandra II.
  4. Przypis własny Wikiźródeł Aleksander Aleksandrowicz Serno-Sołowiowicz – Rosjanin, współzałożyciel socjalistycznej organizacji konspiracyjnej Ziemla i Wola, brat Mikołaja.
  5. Przypis własny Wikiźródeł Aleksandr Hercen (1812-1870) – rosyjski pisarz, myśliciel społeczny, publicysta.
  6. Szczegółowe sprawozdanie o Komunie paryskiej 1871 r. czytelnik znajdzie w: 1.) Ostatnie lata dziejów powszechnych, Lwów, 1878, i