Strona:PL Limanowski Bolesław - Socyjalizm jako konieczny objaw dziejowego rozwoju.pdf/64

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

to takimże przedwcześnie-nieszczęśliwym ruchem jak i powstanie 1863 r.
Ruch socyjalistyczny we Francyi, zwłaszcza od 1867 r., kiedy Vermorel[1] założył pierwszy socyjalistyczno-demokratyczny dziennik „Courrier Français“, szybkie robił postępy. Oblężenie Paryża przez Prusaków, zmuszające ludność do większej solidarności w ustroju gospodarskim i podnoszące znaczenie ludowego żywiołu, który najwięcej cierpiąc, najwytrwalszym atoli okazał się w oporze, przyczyniło się jeszcze bardziej do spotęgowania socyjalizmu robotniczego; atoli nie doszedł on do takiej potęgi, by mógł stanowczo sam zapanować nad ruchem. „Komunę — powiada Lissagaray[2] w swojej historyi — nazwano rządem klasy robotniczej. Jest to wielki błąd. Klasa robotnicza prowadziła walkę, zajmowała się zarządem, tchnienie jej tylko nadawało temu ruchowi wielką doniosłość, lecz w rządzie miała ona bardzo mały udział. Większa część członków Międzynarodowego Stowarzyszenia, którzy wyszli z wyborów, zawdzięczali to swej osobistej sławie. Podczas wyborów 26. marca na 70 rewolucyjnych wybrańców wypadło tylko 25 robotników, a z nich tylko 13 należało do Międzynarodowego Stowarzyszenia, 12 zaś innych wyszło z rozmaitych klubów. Na sześć podwójnych wyborów tylko dwa padły na robotników: Varlin’a[3] i Theisz’a[4]. Dwie trzecie rady komuny składali małomieszczanie, którzy wskutek rodzinnych stosunków mieli możność wykształcenia się. Było tam z tuzin buchhalterów, lekarzy, prawników, publicystów. Bardzo mała liczba członków — tylko pięciu lub sześciu — posiadała niejakie wiadomości w kwestyjach społecznych.“[5] Pomimo to jednak,

    2.) Żywot Jarosława Dąbrowskiego przez Włodzimierza Rożałowskiego. Lwów, 1878.

  1. Przypis własny Wikiźródeł Auguste Vermorel (1841-1871) francuski dziennikarz, socjalista.
  2. Przypis własny Wikiźródeł Prosper-Olivier Lissagaray (1838-1901) – francuski pisarz i mówca, rewolucjonista socjalistyczny.
  3. Przypis własny Wikiźródeł Eugène Varlin (1839-1871) – francuski socjalista, jeden z przywódców Komuny Paryskiej.
  4. Przypis własny Wikiźródeł Albert Theisz (1839-1881) – francuski komunard.
  5. Str. 126 127. Geschichte der Commune vom J. 1871. Braunschweig, 1878.