Strona:PL Kreczmar - Społeczeństwo i państwo średniowiecza greckiego.pdf/33

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

różniło się od stanu niewolnictwa. To też epopeja często bardzo łączy „tetów“ z niewolnikami (thetes kaj dmoes): jeden z zalotników Penelopy zapytywał, jacy mianowicie „parobcy“ i którzy z „niewolników“ towarzyszą Telemakowi w jego podróży (Odyseja IV, 644). Najczęściej używano tej kategorji „tetów“ do pracy w gospodarstwie domowem i służby przy osobie pana: cień Achillesa mówił Odyseuszowi, że wolałby służyć u bezrolnego biedaka, niż pozostawać w Hadesie, (theteuejn andri par aklero). Rzadziej pracowali na roli, gdyż normalnie grunta bogatego pana uprawiali wolni ludzie, już to najmici, już to pańszczyzniani czynszownicy (thetes pierwszej kategorji i tak zw. érithoj).

Poddani.

Ci, t. j. drobni dzierżawcy emfiteutyczni, stanowili najliczniejszą zapewne warstwę ludu wiejskiego. Niewielka zaledwie część gruntów pańskich i szlacheckich znajdowała się pod bezpośrednim zarządem dziedzica, tworząc jego „folwark“ (w wiekach średnich – „terra dominica“); ogromną większość dzierżawili włościanie drobnemi działkami, płacąc właścicielowi określony czynsz w naturze: Agamemnon, oznajmiając gotowość pogodzenia się z Achillesem, obiecywał, prócz doraźnego wynagrodzenia krzywdy, wydać zań po powrocie do ojczyzny córkę, w wianie zaś przekazać mu 7 zamków (ptoliethra), gdzie „mieszka lud zmyślny a zamożny (andres polyfrenes polybutaj), który mu, jak bogu, w hołdzie składać będzie daniny“ (dotinesi theón hos timèsusi – Iljada IX, 160–180). Najwidoczniej aljenowano grunta wraz z osiadłą na nich ludnością rolniczą, jak to czyniono i w wiekach średnich w feodalnej Europie.