nych przez proces rozwoju wielkiej własności gruntowej i proletaryzację ludności wiejskiej, nie zmieniając zasadniczo problemu agrarnego, stworzyła nową kategorję pragnących i domagających się ziemi w nagrodę za służbę (munus militiae) weteranów i ich interesy wysunęła na plan pierwszy. Po skończonej kampanji żołnierz wracał do proletarjackiej egzystencji i jedynym sposobem trwałego zabezpieczenia jego bytu było obdarzenie go majątkiem ziemskim takiej wielkości, by mógł do śmierci wytrzymać konkurencję z wielkiemi gospodarstwami obszarników. Ponieważ nie chodziło już o odrodzenie włościaństwa italskiego, ale o wynagrodzenie weteranów, można było asygnować grunta państwowe prowincjonalne, których było poddostatkiem. Takie nowe cechy, wynikłe z jednej strony z rozłamu w poglądach demokracji na kwestję agrarną, z drugiej. — z uchwał reakcyjnych r. 121–111 i reformy Marjusza, ujawniał bill rolny, wniesiony i uchwalony w r. 100 za sprawą trybuna ludowego Apuleusza Saturnina. Trybun domagał się podziału i rozdania tych gruntów, które podczas napadu Cymbrów i Teutonów na Galję zai przedalpejską wpadły w ręce barbarzyńców, a po zwycięstwie Marjusza uległy konfiskacie na rzecz państwa z pominięciem dawnych posiadaczy z pośród krajowców Gallów“. Miano prócz tego założyć szereg kolonij rolniczych (coloniae agrestes) w prowincjach Sycylji, Achai i Macedonji. Na wykonanie operacji przeznaczano bogactwa i kosztowności, należące do świątyni w Tolozie, co zresztą bynajmniej wystarczyć nie mogło. Prawo miało na względzie zabezpieczenie i zaopatrzenie w grunta weteranów Marjuszowych, co wnioskodawca wyraźnie i do-
