Strona:PL Kreczmar - Kwestja agrarna w starożytności.pdf/39

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

starano się nadać charakter restytucji dawnego ustroju spartańskiego, którego twórcą miał być legendowy Likurg. Towarzyszył jej powrót do „kosmosu“ likurgowego we wszystkich sferach życia. Samą kasację eforatu tłumaczono w tym sensie. Przywrócono surowy system wychowania dzieci i młodzieży, żelazną dyscyplinę wojskową, zapomniane zbiorowe ćwiczenia gimnastyczne i wspólne obiady. W istocie – plan reformy był ułożony ściśle według socjalistycznych haseł, głoszonych już od końca w. V-ego w Atenach i innych przemysłowo-handlowych kantonach greckich. Niedarmo w jego opracowaniu miał być czynny jeden z radykalnych przedstawicieli stoickiej filozofji, sprzyjającej naówczas teorji gospodarczego komunizmu. Wszystkie grunta w Lakonji uległy upaństwowieniu, co miało być wprawdzie również powrotem do „likurgowych“ porządków, faktycznie jednak stanowiło najzupełniejsze nowatorstwo. Dokonano następnie „nowego ich podziału“ ({{Roz|anadosmós), całkowicie stosując się do świeżo nadanego temu staremu hasłu socjalistycznego tłumaczenia. Stworzono mianowicie 4.500 działów gruntowych „spartjackich“ i 15.000 – „dla perieków“, nazywając je archaicznym mianem „losów“ (kleroj). Pierwsze od drugich różniły się rozmiarami: pierwsze miały odrodzić gospodarstwo średnie, a drugie – drobne. Różnica nie powinna była sprzeciwiać się wyznawanej przez rewolucjonistów społecznych zasadzie równości majątkowej, gdyż tłumaczyła się względami militarno-państwowemi: „los spartjaty“ obowiązywał do uczestniczenia w pospolitem ruszeniu w charakterze ciężkozbrojnego (hoplity) „los“ zaś „perieka“ — do służby w lek-