Strona:PL Kajetan Abgarowicz - Z carskiej imperyi.pdf/165

dzie, który przypierał prawie do starych murów, otaczających ormiański kościół.
 W cieniu tych olbrzymich wiekowych drzew przepędziłem niejednę godzinę, pogrążony w najsmutniejszych myślach. Wkrótce doszedłem do tego, iż zacząłem się lubować w moim smutku i sztucznie go podniecać; wpływ bajronizmem przejętych poetów, których dzieła czytywałem, usposabiał mnie do tego; wyobrażałem sobie, że jestem jednym z pośród demonicznych bohaterów Bajrona, Puszkina lub Lermontowa. Wystawiałem sobie, że cierpię nudę, splin zupełnie taki sam, jak ów, który prześladował Jewgenija Aniegina, że doświadczam tych udręczeń, jakie szarpały duszę »bohatera naszych czasów.«
 Smutek więc ów przechodził w sztuczną, nienaturalną fazę i prawdopodobnie po pewnym przeciągu czasu byłby znikł zupełnie, byłby się ulotnił bez śladów i byłbym z pewnością powrócił do dawnych przyjaciół i do dawnego usposobienia, bo w duszy uczuwałem już był nieraz tęsknotę za minionemi rozrywkami i serdecznymi kolegami, gdyby nie zapoznanie się z pewnym uczniem, który myśli moje skierował na zupełnie nowe, a nigdy przedtem nieznane mi drogi.
 Znajomość ta stała się dla mnie przyczyną strasznych udręczeń umysłowych, walk jakichś tytanicznych a niepochwytnych, bo staczanych w umyśle, nie postrzeżonych przez nikogo i nikomu nieznanych. Dziś jeszcze dreszcz zimny przechodzi cały mój organizm, gdy wspomnę, po jakich jałowych manowcach ducha umysł mój błądził, po nad jakiemi strasznemi przepaściami dusza moja przelatywała i z głębi serca mego składam dzięki Bogu przedwiecznemu za to, iż przez rozliczne uczucia: boleści i rozkoszy, cierpienia i błogości dopomógł mi poznać całą błahość obłędu owego, w którym na on czas pogrążony byłem i pozwolił duszy mej powrócić na prostą drogę, a oświecił ją prawdziwem światłem.
 U Wiaziencowa mieszkał i drugi uczeń — Rosyanin, jedyny syn ogromnie bogatego przemysłowca, cukrowara: Arkadij Arystydowicz Werbenow. Miał on zupełnie oddzielne