Strona:PL Jerzy Żuławski - Szkice literackie.djvu/254

szę — nieźle prosperujący handel drzewem, bierze się do rzeczy zgoła nie swoich, nawet do filozofji, — nic by mnie w końcu nie obchodziły, gdyby samo zagadnienie przezeń... paluszkiem dotknięte nie było tak poważne i doniosłe, że aż oburzenie zbiera, gdy się widzi takie zawodowo płytkie a pretensjonalne jego traktowanie!
 Swoboda, zwłaszcza w tem znaczeniu, w jakiem prelegient tego wyrazu używał, jest pojęciem a zatem i cechą negatywną, swoboda wewnętrzna oznacza li tylko wolność a więc i nieistnienie w danym umyśle pewnych praw, dyrektyw i sądów w formie obowiązującej i na każdorazowe pomyślenie wpływającej. Zdolność swobody, — to jest, wedle własnych słów p. Wilhelma Feldmana, zdolność odrzucenia całości istniejącej kultury, prawideł myślenia i praw etycznych, — nie tylko nie zdołałaby sama przez się wytworzyć żadnego gienjusza nowoczesnego, ale nie wystarczyłaby nawet pierwszemu wynalazcy jakiegoś narzędzia z epoki kamiennej, którego nie wiadomo w jakim związku ze swojem „określeniem“ gienjalności — prelegient również gienjuszem nazywa. Człowiek zdolny jedynie do nieposiadania kultury, niepoddawania się uznanym prawom myślenia i po-