pożyć abo na leżeniu tak we dnie jakoteż i w nocy, abo na jakiem trudnem przebywaniu, abo gdzie w ciasnem miejscu, abo gdyby się nieprzyjaciel wracał, iżby mu stroną, bokiem, gdzieby go nieprzyjaciel obaczyć nie mógł zaciągnąć mógł. A na jakiem przebywaniu, gdzieby się nieprzyjaciel mniej strzegł, aby z nim bitwę zwiódł.
A ponieważ wiele fortelów jest, czem jeden drugiego używa, tedy za nasprawniejszego hetmana taki bywa mian, kto nie wszytko na moc przekłada, ale fortelów, które Łacinnicy stratagemata zowią, używa, a sam się też tego chronić umie.
Acz się przedtem napisało, iż tego trzeba, aby hetman jakoby z którym nieprzyjacielem walkę, wieść miał, aby sprawy użytecznej sobie jako przeciw któremu nieprzyjacielowi należy użył. Bo skoro każdy naród osobną sprawę swoję ma, gdzie może być naprzykład niemieckie wojsko, iż jednej sprawy używają, nigdy jej nie odmieniają, tąż sprawą, gdy sami z sobą walczą, tąż też przeciw Turkom, a tak tem Turków nie biją. A gdyby takiej sprawy używali, ponieważ Turcy wiele jezdnych mają, tedy przeciw Turkom potrzeba lekkich ludzi niemałego pocztu, zaczem mogliby odnosić częstsze zwycięstwa niźli je miewają.
W bitwie komuby Pan Bóg zdarzył, iżby pro-
Strona:PL Jan Amor Tarnowski - Zasady sztuki wojskowej.pdf/36
Ta strona została uwierzytelniona.
32
