Strona:PL Jan Łoś - Wiersze polskie w ich dziejowym rozwoju.djvu/400

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ponieważ wyrazy jednozgłoskowe stoją obok siebie: oba bezpośrednio przed średniówką albo zaraz po niej.
Sprzężenie 5-zgłoskowych szeregów rytmicznych znajdujemy w zwrotkach »Nokturnu«:

Chciałabym zasnąć, jak ona cicha
Lilja na fali,
Co senną wonią lekko oddycha
Pod mgławym niebios dzwonem z opali,
Lilja, co jeno niebu się żali,
Że jej srebrnego dotknął kielicha
Tylko prąd fali.

W następnych zwrotkach wiersz siódmy jest powtórzeniem drugiego. W zbiorze poezyj »Ofiarne chusty« znajdujemy niezwykle rytmy:

W cichej dolinie.
Między brzegami wzgórz
Mgła
Płynie
Całuny niemych mórz
Tka:
Zatopiła uśpione miasta na dolinie.

Z głębi
Otchłannych łon
Dzwon
Bije
Biała piana się kłębi,
Wije
Pode mgłami dzwon śpiewa
I omdlewa
I ginie...

Są tu trzy niejednakowo zbudowane zwrotki z wierszy rymowanych, przeważnie krótkich, wahających się między jedną zgłoską a kilkoma. »Jako sen« składa się z wierszy dzielonych na 4-zgłoskowce i 31 -zgłoskowe człony; wszystkie parzyste wiersze kończą się wyrażeniem: »jako sen«, a nieparzyste wszystkie mają rym wspólny:

Nieruchomo sosny stoją w przedwieczornej nieba głuszy.
We wilgotnym zmierzchu, ciche - jako sen.
Haft żałobny igieł smętnych na srebrzystych tłach się puszy,
Lelek przemknął bezszelestnie - jako sen...

Podobnie dwa tylko rymy znajdujemy: »W księżycu« (każda z trzech części ma własne dwa rymy), »Paw«, »Echo«.
Niekiedy wiersze dzielą się na drobniejsze człony, np. »Czasem wróżby żywota« utrzymane w rytmie 4 + 6, który najczęściej przybiera typ 4 + 3 + 3; to znowu Ostrowska pisze w rytmach nieregularnie zmiennych, tak sillnie różniących się między sobą, że w jednym utworze (»Chusty ofiarne«) mie-