Strona:PL J Bartoszewicz Historja literatury polskiej.djvu/767

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

12. Hetmani polscy u Dzwonkowskiego (wizerunki zbierał Gerson). (Dzieło nieskończone jeszcze) [1]).

Są jeszcze prace historyczne Michała Gliszczyńskiego, Leona Rogalskiego i t. d. Rogalski najwięcéj tłómaczy i przerabia dzieła obce, które mają dla nas jakikolwiek interes. Tak wydał „Dzieje Krzyżaków“, „Dzieje Jana III“ i t. d. Uczony to nieocenionéj dotąd należycie zasługi; pracowitość w nim zdumiewająca, ogromna; Rogalski rozkoszuje się pracą, jak kto inny zabawą i przyjemnościami

  1. Juljan Bartoszewicz urodzony dnia 17 stycznia 1821 roku w Białej podlaskiéj, umarł dnia 5 listopada 1870 roku w Warszawie. Syn Adama, inspektora szkół, marszałka bialskiego za królestwa kongresowego, wnuk Jana, rotmistrza Wiłkomirskiego. W roku 1841 ukończył uniwersytet petersburgski. Professor i kustosz biblioteki głównéj w Warszawie. W roku 1849 ożeniony z Kazimierą Zapałowską, córką Jana, majora wojsk polskich.
    Prócz dzieł wymienionych wydał jeszcze osobno: „Historję literatury polskéj (1861), „ Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy“ (1862), „Historję szpitala Dzieciątka Jezus“ (1870) i t. d. W rękopiśmie pozostawił następne prace: „Początkowe dzieje Polski“ (4 tomy), „Anna Jagiellonka“ (2 tomy), „Adam Kisiel“ (1 tom), „Alexander Jagiellończyk“ (1 tom), „Rys dziejów kościoła ruskiego w Polsce“ (1 tom, drukowany częściowo po różnych czasopismach), „Tablice historyczne“ (3 tomy, także częściowo drukowane), oraz wiele pomniejszych prac, jak „Kniaź i książę“ (osobna broszura, wyszła w Krakowie w roku 1876), „Żywot Stanisława Poniatowskiego“ (ojca króla), niedokończony „Żywot Hozjusza“, również niedokończone „Dzieje Biały radziwiłłowskiéj“ i t. d.
    Współpracownik wszystkich prawie pism polskich, umieszczał w nich setki rozpraw, dochodzących czasami do objętości tomowéj („Nowa epoka literatury historycznéj polskiéj“ w Bibliotece warszawskiéj, „Biskupstwa polskie“, „Polska“ w Enc. powszechnéj). Artykuły jego umieszczane w Bibliotece warszawskiéj stanowiłyby zbiór kilkutomowy, z artykułów zaś w Encyklopedji powszechnéj 10 dużych tomów utworzyć można. Przegląd poznański też parę tomów prac jego zawiera.
    Redaktor „Dziennika warszawskiego“ po Henryku Rzewuskim, a następnie „ Kroniki“, współredaktor Biblioteki warszawskiéj.
    Bartoszewicz oddawał się także literaturze pięknéj. Drukował powiastki historyczne, tłómaczył wierszem miarowym Puszkina (Borys Godunow, Gość kamienny) Oehlenschlegera (Hagbart i Sygna, drukował w Bibliotece warszawskiéj), Silvia Pellica (Francesca z Rimini, wyszła osobno), Halma (Gryzelda, w rękopiśmie), a wreszcie dokonał całkowitego przekładu Tucydydesa. Wszystkie prace Bartoszewicza wydane razem wyniosłyby 50 do 60 grubych tomów.
    Umarł Bartoszewicz w 49 roku życia, pomnik wzniesiono mu ze składek w kościele opieki św Józefa (Wizytek) w Warszawie.
    Przyp. wyd.