Strona:PL J Bartoszewicz Historja literatury polskiej.djvu/717

niowski, który tworzy mniéj szybko, a więcéj z namysłem ^[1]). W Galicji berło powieściopisarskie trzymał długo Józef Dzierzkowski, który w duchu swego stanowiska zbyt jednostronny ma pogląd na sprawy świata i zawsze z miłą chęcią rysuje w czarnych kolorach „salon“, żeby mu stawić przeciwieństwo z cnotliwéj, najzacniejszéj, pełnéj zapału i poświęcenia się „Ulicy“ ^[2]). Dzisiaj powstały w Galicji piękne talenta: Jan Zacharjasiewicz ^[3]),

ściowy obraz naszéj przeszłości. Dotąd wyszło pięć powieści: „Stara Baśń, „Lubonie“, „Bracia Zmartwychwstańcy“, „Masław“ i „Boleszczyce“.

Przyp. wyd.
1. Józef Korzeniowski urodzony dnia 19 marca 1797 roku pod Brodami w Galicji, umarł dnia 17 września 1863 roku w Dreźnie. Nauczyciel Zygmunta Krasińskiego, bibljotekarz Zamojskich (1820—23), professor literatury polskiéj w Krzemieńcu (do roku 1830), professor uniwersytetu w Kijowie, od roku 1838 dyrektor gimnazjum w Charkowie, po roku 1846 dyrektor gimnazjum w Warszawie, wizytator szkół, w końcu dyrektor wydziału oświecenia w komisji wyznań i oświecenia.
    O dramatach jego patrz § 244 i 288. Z powieści jego najznakomitsze: „Wędrówki orygiuala“, „Tadeusz Bezimienny“, „Garbaty“, „Krewni“ i t. d. Powieści swoje Korzeniowski starannie wykończał, czasami nawet zbyt drobiazgowo; panował zupełnie nad przedmiotem, z góry obmyślał plan i rozmiary powieści, pojedyncze części obrabiał ze spokojem, zawsze mając na uwadze zastosowanie ich do całości i do przewodniéj myśli. Ztąd powieści jego należą do najbardziéj wykończonych i najstaranniéj obrobionych. Brak im za to polotu, fantazji, nie zdołają poruszyć czytelnika, ani go olśnić. Tendencje przytem Korzeniowskiego często były zbyt wsteczne, zbyt niefortunne, a nawet czasami wstrętne i stad ściągały na jego powieści słuszne gromy takich krytyków, jak Juljan Klaczko.
   Przyp. wyd.
2. Józef Dzierzkowski, urodzony w roku 1806, umarł dnia 13 stycznia 1865 roku. W roku 1831 służył wojskowo, potem osiadł we Lwowie. Z powieści jego najgłośniejsze: „Kuglarze“, „Salon i ulica“, „ Król dziadów“, „Uniwersał hetmański“ itd.
   Przyp. wyd.
3. Jan Zacharjasiewicz, urodzony w roku 1825, w gimnazjum przemyślskiem kolegował z Z. Kaczkowskim, J. Dobrzańskim, Łobeskim itd., w roku 1840 więziony w Szpilbergu, w roku 1848 redaktor „Postępu“ a w roku 1849 „Tygodnika polskiego“, potem znowu więziony i w roku 1854 znów redaktor „Nowin“, a następnie „Kółka rodzinnego“.
    Najznakomitsze są jego powieści z wybitnemi tendencjami politycznemi jak; „Święty Jur“, „Na kresach“, „Marcjan Kordysz“ itd. Najgłośniejszym jest „Śty Jur“, obraz prześliczny, pełen życia i treści. Daleko słabsze są jego powieści obyczajowe, zwłaszcza drukowane po czasopismach warszawskich. Brak w nich naturalności, którą często zastępuje ckliwość i przesada. Najlepsze z nich są: „Boże dziecię“, „Konfederat“, „Wiktorja Regina“ itd.
   Przyp. wyd.