drugą, naturalnie odrzucił, jako rzecz bez wartości, więc w postępowéj bardzo mało się faktów zostało. Poszła tedy precz np. cała historja, bo ciągle prawiła o szlachcie, o szlacheckich sejmach itd. a ludzie są równi i szlachty być nie powinno na ziemi. W ogóle wszyscy nasi radykaliści nigdy nie lubili historji, u nich ci tylko byli wielkimi ludźmi, co myśleli o postępie, o reformach radykalnych, a że duch reformy nie jest stanem normalnym społeczeństw i zjawia się tylko w czasach przesilenia, więc i tak nazwani postępowi ludzie rzadsi są nierównie w historji, jak się to wydaje ludziom stronnictw ostatecznych. W Polsce nawet szedł postęp na odwrót, to jest wyglądał na reakcją. Szlachta zdobyła dla narodu wolności, rozwinęła się, ale poczuwszy się na siłach, przywłaszczyła sobie wszystko bez podziału i stawała się coraz więcéj wyłączną, wreszcie była stanem panującym. Bardzo późno już przejrzała, że była niesprawiedliwą względem innych stanów narodu i że naraziła przyszłość ojczyzny. Postępowych więc ludzi takich, jakich szukał Dembowski, było bardzo mało w Polsce, stąd jego niechęć do historji. Dembowski przekonywał tedy mimowolnie naród, że literatury zupełnie w Polsce nie było i niema. Zapłacił tu za obłęd i chorobę wieku. Skimborowicz wydawał wiele gazet, pism, książeczek i t. d. Wreszcie wypadki 1846—8 roku rozwiały zupełnie tę młodą literaturę.
274. Kiedy się zapał młodzieży nieco uspokoił, Henryk Rzewuski z pomocą Wilkońskiego założył w Warszawie pismo codzienne pod tytułem „Dziennik warszawski“. Było to pierwsze pismo redagowane u nas na sposób europejski; jeden „Czas“ tylko w Krakowie poprzedził Dziennik. Ale Czas był więcéj gazetą, pismem politycznem, Dziennik pismem żywotnem dla kraju i literackiem. Dziennik zabił się odrazu niefortunnem wystąpieniem naczelnego redaktora w artykule „Cywilizacja i religja“; zwyczajem tu swoim drażniąc opinją, odmawiał Rzewuski wszelkiéj zasługi rozumowi i pracy, a obstawał za przywilejem. Ale mimo to Dziennik zreformował dziennikarstwo i może sprawił to, że odtąd ognisko główne literatury polskiéj przenosi się do Warszawy. Nie zasługa już tu Rzewuskiego,
