maczył dzieje Wapowskiego i pisał historję Jagiellonów na Węgrzech, Ludwik Jucewicz zbierał podania i gadki ludu na Litwie, opisywał Żmudź, objaśniał jéj pamiątki. Teodor Narbutt zdobył się nawet na „dzieje narodu litewskiego“, które wydrukował aż w 9ciu dużych tomach (Wilno 1836 — 42 roku). Dzieło to niezmiernie jest ważne, ale jako materjał, bo zresztą grzeszy zbyt wielką łatwowiernością. Jest to następca w prostej linii Stryjkowskiego. Eustachy Tyszkiewicz gorliwy archeolog zbierał pamiątki, rozkopywał mogiły i odbył nawet podróż do Szwecji, którą opisał w swoich listach (Wilno 1846 r. 2 tomy), Adam Jocher zaczął wydawać znakomity swój „obraz historyczno-bibljograficzny literatury polskiej“[1]. Z dawniejszych literatów krzątali się Leon Borowski i Ignacy Szydłowski, redaktor Wizerunków i ksiądz Mamert Heburt. Kaznodzieją znakomitym, sławnym na całéj Litwie był ksiądz Ludwik Trynkowski, kanonik katedralny wileński (umarł 1849 roku). Siła wymowy w nim zadziwiająca.
267. Kijów był „katolicką oazą“, jak się malowniczo wyraził o nim Michał Grabowski. Nie drukował nic wtedy po polsku, ale najszersze do niego zbierało się koło literatów polskich trzech gubernij południowych: siedzieli u siebie po wsiach, ale jednoczyli się w Kijowie, tu się zjeżdżali, tu widywali, myśleli tutaj o podniesieniu literatury. Najznakomitsze postacie literackie wyszły z tego kółka. Kraszewski i Grabowski należą do kijowskich prowincji. Obok nich uderza szczególnie wydatnością swoją ksiądz Ignacy Hołowiński, wówczas kanonik katedralny żytomirski i professor religji katolickiéj w uniwersytecie. W 1839 roku odbył podróż do ziemi świętej i opisał ją w slicznéj „Pielgrzymce“, która należała do najcelniejszych utworów czasu swojego. Ksiądz Hołowiński chciał spławić literaturę polską w duchu czysto katolickim, stąd pielgrzymka jego, która tak wielki wpływ wywarła, stąd myśl wydawania w przekładzie polskim ojców świętych, do czego poprzednio już wiele zrobionych było przygotowań. Do przekła-
- ↑ Adam Benedykt Jocher, urodzony w 1791 roku, umarł w Wilnie dnia 3 kwietnia 1860 roku. „Obraz bibljograficzno-historyczny“ i t. d. wyszedł w trzech wielkich tomach w Wilnie w 1839 — 1858 roku. Była to tylko część zamierzonego dzieła, cały tom 2gi i 3ci poświęcony jest tylko bibliografji dzieł teologicznych.
Przyp. wyd.
