Strona:PL J Bartoszewicz Historja literatury polskiej.djvu/345

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

około 20; w tych elegjach największe rzeczywiście ale małe prawo Janickiego do sławy literackiéj. Czemże tak bardzo zajmować mógł poeta swoich spółziomków, żeby im wciąż tylko pisał o sobie? Nie był ani bohatyrem, ani męczennikiem, zdolności miał tylko wielkie, ale to nie dosyć. Złożony raz ciężką chorobą i bliski śmierci, nie waha się ani chwili i pisze:

Jeśli ktokolwiek, gdy będę w grobie,
Zapragnie o nas zasięgnąć wieści;
Niech przejrzy kartę, com sam o sobie,
Napisał w chwilach ciężkiéj boleści....

a po tych wierszach opowiada życie swoje od urodzenia aż do słabości, która go wówczas dręczyła. Co myśleć o takiéj jego zarozumiałości?
Zalecał się z kolei Samuelowi Maciejowskiemu, potém Hozjuszowi, potém Krzyckiemu i Kmicie. Najświętszą Pannę błagał, żeby mu dała wytrwałość i dar mężnego znoszenia febry, na którą chorował w Padwie. Potém dziękował Montanowi, że go ocalił przed śmiercią, a Bonamicowi, że mu dał pieniędzy na drogę do ojczyzny. Myszkowskiemu znowu opisywał niewygody téj podróży. Pisał też panegiryki, elegje z powinszowaniem urodzin, żale nad śmiercią jakiego pana albo dobroczyńcy, — jedném słowem, zawsze i wszędzie pisał o sobie.
Jest w tych wszystkich jego elegjach wiele wdzięku, piękności, ozdóbek poetycznych, są wszystkie ślady ognia wielkiego poety, ale niema jeszcze poezyi. Wielkie zdolności zabił w Janickim fałszywy kierunek, wpływ bezpośredni cudzych pojęć i powagi. Gdy wtenczas jeszcze poezję wszyscy widzieli w formie ale nie w treści, forma pozwalała pisać młokosom o sobie, wynosić się nad innych, aby tylko wiersz gładko szedł i potoczyście, aby łacina miała krój cycerońsko-owidowy, aby wszędzie była miara, nie pytano o uczucie. Takim sposobem tworzono poetów, takim sposobem wierzono, że nauka mogła wieszczów ukształcić, a wieńce i laury gęsto spadały. Za gładkość też odlewania łacińskich wierszy, był uwieńczony Janicki.
Są śliczne błyski w Janickim, są miejsca rozrzewniające tęsknotę uczucia, ale niema siły twórczéj obrazowania. Najpię-