Strona:PL J Bartoszewicz Historja literatury polskiej.djvu/307

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

bardzo brzydkie rzuca, światło na poetę. Umarł dnia 30 stycznia 1612 roku.
Grochowski pisał dużo i na wszystkie strony rozrzucał się; można powiedzieć, że nie było w Polsce za jego czasów ani jednéj znakomitéj osoby, o któréjby nie pisał i któréjby czegośkolwiek z pism swoich nie ofiarował. Stąd bardzo jest rozmaity. Przymilał się ciągle dworowi królewskiemu i pierwsze swoje wystąpienie w zawodzie pisarskim, poświęcił Zygmuntowi III; wystawił boginię powstającą z łona morskiego i wróżącą królowi wielką przyszłość. Śmierć królowéj Anny rakuskiéj trzy razy opłakiwał, toż samo ubolewał wierszami nad śmiercią Jana Kazimierza, młodego królewicza, syna Konstancji rakuskiéj, nad którego stratą płakał także Miaskowski. Opiewał dzieła rycerskie Hołubka, który poległ pod Byczyną. Bronił wierszem Zygmunta Augusta przeciw dotkliwym przesądzeniom Krzysztofa Warszewickiego. Opłakiwał wielu przyjaciół swoich i znakomitych ludzi polskich, tłómaczył hymny kościelne z brewiarza rzymskiego, hymny o męce Pańskiej dla Kalwaryi, którą pod Krakowem złożył Mikołaj Zebrzydowski, układał poemata na cześć Św. Cecylii i Św. Stanisława Kostki i t. d. Sławił cara Dymitra i ślub jego z Maryną Mniszchówna i t. d. Li dla języka, którym dzielnie władał, stanął w rzędzie pisarzów wzorowych. Jest to częstokroć rozogniony tylko asceta (bogomyślca), który potrafił przedmioty świeckie natchnąć religijnym duchem, a myślom płochym o marnościach świata zręcznie odejmował pokusę i wiedział jak je zapalić na ołtarzu świętym w miejsce wonnego kadzidła. Prostota jego czasami przechodzi wszystko naiwnością swoją, a wdzięczna jest i miła. Dziewiczy to rymotwórca. Oto na wzór piosenka jego o „szczygiełku ptaszku“.

Zbywszy próżnych myśli z głowy
Szedłem w gaj bliski lipowy,
Gdy tam rymy tworzę sobie
O twej matce i o tobie,
Ten szczygieł do mnie przyleciał
Więc gdy mi na ramię wleciał
Pocznie śpiewać, wtem do niego
Tak rzeknę śpiewającego:
— „Czego chcesz ptaszku pisany