Strona:PL JI Kraszewski Przysłowia i zwyczaje gospodarskie from J I Kraszewskiego Kalendarz Gospodarski na Rok Pański 1870.djvu/4

pierwszy z czém tajemniczy młodzian przychodził. Kto mógł jechał na łowy w wigilją, aby z polowania wróżyć o szczęściu myśliwskiem i powodzeniu zamiarów. Wieczoru Sylwestrowego nie obchodzono u nas chyba modlitwą dziękczynną za łaski w ciągu roku od Boga doznane; obyczaj to nowszy i dzisiejszy ucztować w uroczystéj chwili.
 Z rana w dzień Nowego Roku gromadziła się czeladka i rodzina około głowy sędziwéj, ojca a pana, winszowali wszyscy, składali życzenia, ściskano się wzajemnie, nie obywało bez płaczu. Wieśniacy, starszyzna gromady, przychodzili z kurą, z ręcznikiem, z bułką chleba i oracją, obsypywali jegomości i jejmość wszelakim zbożem, aby rok był plenny a obfity.
 Z tego roku nowego wróżono wiele, mówiono sobie:
 Nowy Rok pogodny, zbiór będzie dorodny; albo: jakim pierwszy, drugi ćmi, takie Sierpnia, Września dni.
 Na nowy rok jasno, i w gumnach ci będzie ciasno.
 Daléj jeszcze: Stary w nogi, Nowy Rok na progi.
 Nowy Rok, nie patrz w bok, to jest, pogódź się ze wszystkiemi i zapomnij urazy.
 Była to pora sąsiedzkieh kuligów, zabaw hucznych, pląsów młodzieży, wszelakiego wesela... zapusty się poczynały!!
 Zresztą żadnym szczególnym obrzędem Nowy Rok się u nas nie odznaczał; nie dawano podarków oprócz może czeladzi, stół był obfity, ale zwyczajny.
 Nowy Rok słotny uważano za niedobrą przepowiednią wilgoci, szkodliwéj dla kraju którego szerokie niziny i płaszczyzny, wielce od niego cierpiały, wymakały pola, mnożyło się robactwo, ztąd: Gdy Nowy Rok mglisty, jeść cię będą glisty.
 Do zabaw styczniowych należało starodawne chodzenie z jasełkami, kozą, szopką, gwiazdą, które poczynało się po Bożem Narodzeniu, a przeciągało za święto Trzech Króli. Organista, żaczkowie, kościelni posługacze, ludzie od wiejskich szkółek... chodzili z szopką po dworach.
 Szopka była wizerunkiem doskonałym ówczesnego teatru, niby włoskie pupazzi, niby francuzkie marionetki.