ście poprostu oszukiwali i naciągali Sowiety, Całe to zbiorowisko przerozmaitych ras, stłoczone w olbrzymiej sali pałacowej, wśród oślepiającego blasku projektorów i ogłuszającego hałasu głośników, — robiło podobnie chaotyczne wrażenie jak jakieś wielkie zgromadzenie wyborcze. — Z tą jedną różnicą, że tam przynajmniej mogliśmy wśród prezydjum obserwować bolesną, zrezygnowaną twarz Krupskiej[1], małżonki Lenina, jedynej osoby wśród całego tego Kongresu, która zasługiwała zaprawdę na zupełnie inne towarzystwo.
Towarzystwo Przyjaciół Sowietów? Mój Boże, — czemużby nie? Zapewne, stanowisko prezesa któregoś z takich towarzystw na szerokim świecie nie daje żadnych dochodów; bądź co bądź jednak ma się prawo do jakiejś wielkiej podróży przy okazji jakiej „parady“, — nabywa się pewnych praw jako pisarz. Towarzystwo takie przedstawia jedną ze setki owych czerwonych chorągiewek ze szpilkami, zapomocą których prezyd. Kamieniewa[2] oznaczała na dużej mapie w swoim gabinecie miasta na całej kuli ziemskiej, w których istnieją tego rodzaju towarzystwa. Co prawda, — znaczna część tychże już zakończyła swój żywot, jak to było np. w Atenach, gdzie, na moich oczach, towarzystwo to powstało i zniknęło w ciągu tygodnia. Ale szpilka z chorągiewką tkwi dalej na mapie.
A jeżeli Towarzystwo takie w którem mieście naprawdę żyje i rozwija się, to jeszcze gorzej nawet, powiedziałbym. Kosztuje to drogo, a jedy-
- ↑
Nadieżda Konstantinowna Krupska (1869-1939) – rosyjska działaczka komunistyczna, pedagożka, żona Włodzimierza Lenina.
- ↑ Olga Dawidowna Kamieniewa (1883-1941) — rosyjska rewolucjonistka bolszewicka i polityczka; siostra Lwa Trockiego, pierwsza żona Lwa Kamieniewa.
