A podkreślić należy, że cyfry dotyczące Londynu i Nowego Jorku obejmują wszystkie dzieci, podczas gdy cyfry odnośnie Z. S. S. R. dotyczą jedynie dzieci pobierających naukę, t. j. około 50% ogólnej liczby dzieci. A i te ostatnie cyfry uważać trzeba jeszcze za bardzo przesadzone, skoro weźmiemy pod uwagę te rozliczne wypadki trwonienia i marnotrawienia funduszy publicznych. Brak budynków szkolnych, brak materjału szkolnego, brak nauczycieli; pobory nauczycieli są niedostateczne; dzieciom brakuje obuwia i ubrania, odżywiają się nieodpowiednio, naukę kończą przedwcześnie; niejednokrotnie nauczyciel ma w klasie 120 do 160 uczni; szkół jest obecnie mniej niż było ich za rządów carskich, a liczba uczni zwiększyła się o 30%; nauczyciele poza swą pracą obarczani są rozmaitemi obowiązkami społecznemi, a pozbawieni najelementarniejszych praw („Trud“, 13 listopad 1926). Bezpłatna nauka istnieje właściwie tylko na papierze; w rzeczywistości, dzięki rozmaitym potrąceniom z poborów, robotnicy właściwie sami utrzymują szkoły, pokrywając połowę, a czasem nawet trzy czwarte budżetu. („Trud“, 22 maj 1927). W ciągu roku czy dwóch, nieraz nawet w ciągu paru miesięcy, analfabeta zapomina wszystkiego, czego nauczył się przez kwartał w jakimś ośrodku naukowym („Trud“, 29 wrzesień 1927). Na Uralu 70% dzieci nie może się dostać do szkół dla braku miejsca; toż samo widzi się we wszystkich centrach robotniczych; lokale szkolne ciasne, ciemne i zimne, wymagające gruntownej restauracji; dzieci siedzą nieraz na ziemi, gdyż niema ławek; oświetlenie niżej krytyki; dzieci kiepsko ubrane,
