bolszewizmu. Młodzież szkół średnich i wyższych stanęła z entuzjazmem po stronie Trockiego. Zaczęła się energiczna czystka, wyrzucanie młodzieży z uniwersytetów; setki członków partji zesłano na prowincję. Tak oto wyglądała ta tak zwana dyskusja w roku 1923...
Trzeba było jednak skończyć raz z tą olbrzymią popularnością Trockiego, w którym kraj cały i partja widzieli następcę Lenina, którego każde słowo, każde pismo zawierało treść zadziwiająco bogatą, którego każde pojawienie się na placu Czerwonym witane było burzą oklasków. Za pretekst posłużyła przedmowa Trockiego do III tomu jego dzieła „Nauki październikowe“. Trocki pozwolił sobie przypomnieć, że w r. 1917 Lenin, z nim razem, zmuszeni byli, w imię zwycięstwa rewolucji, zwalczać tendencje prawicy, która sprzeciwiła się objęciu władzy przez partję, a do której to prawicy należeli Zinowiew, Kamieniew, Rykow i Nogin[1]. Jakkolwiek był to fakt znany i stwierdzony niewątpliwie przez szereg dokumentów, w szczególności przez pisma samego Lenina, — podniesiono krzyk, że Trocki fałszuje historję i rzuca oszczerstwa.
Trocki musiał złożyć przewodnictwo Rady rewolucyjnej czerwonej armji. Sekretarz jego, Glasman, bohater z wojny domowej, wykluczony z partji pod błahym pretekstem, popełnił samobójstwo. Nie był to jedyny wypadek samobójstwa wśród opozycjonistów. Trocki przyjął bez szemrania uchwałę partji, karnie jak żołnierz (jak się wyraził), — ale nie wyrzekł się ani na włos swoich przekonań. Tak wyglądała owa „dyskusja“ w ro-
- ↑
Wiktor Pawłowicz Nogin (1878-1924) – rosyjski działacz komunistyczny, polityk radziecki.
