Strona:PL Herodot - Dzieje.djvu/160

Thazyjskiego noszącego. Zaszedłem téż i do Thazos, na któréj zastałem świątynię Heraklesa przez Fenicjan zbudowaną, którzy dla czynienia odkryć po Europie wypłynąwszy Thazos osiedlili; a to działo się na pięć pokoleń ludzkich pierwéj niż Herakles syn Amfitryona w Grecyi się zjawił. Takowe tedy badania jawnie okazują, iż Herakles dawnym jest bogiem, i zdaje mi się, iż ci z Greków najsłuczniéj postępują, którzy dwojakie świątynie Heraklesowi wybudowali i poświęcili, i jednemu jako nieśmiertelnemu z przydomkiem Olympijski sprawują ofiary, drugiemu zaś jako bohaterowi obiatują. Wiele innych jeszcze rzeczy bez rozmysłu prawią Grecy; toż dziecinną jest i następująca ich powieść o Heraklesie, że go gdy przybył do Aegyptu, Aegypcianie uwieńczywszy prowadzili w uroczystym pochodzie, aby go niby poświęcić Zeusowi; on zaś dotąd miał cicho się zachować, lecz kiedy przed ołtarzem rozpoczęli ofiarę, do siły się udawszy wszystkich miał wymordować. Mnie się wydają to opowiadający Grecy wcale nieświadomymi być charakteru i obyczajów Aegypskich. Którym bowiem niegodzi się nawet bydląt obiatować prócz owiec, męzkich bydląt i ciołaków, i to tylko czystych, i gęsi, jakżeżby ci ludzi mogli ofiarować? Nadto gdy Herakles był tylko jeden, i jeszcze, jako przecież powiadają, człowiekiem, zkądże podobieństwo do prawdy, żeby wiele dziesiątków tysięcy wygładził? Lecz nam, którzyśmy o tych sprawach tyle wyrzekli, niechaj od bogów i bohaterów będzie przebaczenie.
 Kóz zaś i kozłów dla tego nie ofiarują wzwyż orzeczeni z Aegypcian. Wnioskują Mendezjanie, że Pan (Silenus) należy do liczby owych ośmiu bogów, tych zaś ośmiu, powiadają, miało pierwéj powstać od owych dwunastu bogów. Malują i wyrabiają z kamienia malarze i rzeźbiarze obraz Pana tak jak Grecy, z obliczem koziem i nogami koźlemi, wcale jednak nie wierząc aby był takim, lecz że jest podobny innym bogom. Dla czego go zaś tak przedstawiają, nie jest mi przyjemno powiedzieć. Czczą wszelakie kozy Mendezjanie, lecz więcéj męzkie od żeńskich, i pasterze tychże