Strona:PL Hadaczek Polygnotos.pdf/18

Polygnota, lecz do tych usiłowań może uprawniają nas inne pośrednie źródła.
 Znaną jest rzeczą, że Polygnotos wywarł wielki wpływ na malarstwo greckie piątego wieku. Nietylko wielcy mistrze — jego towarzysze, współpracownicy i uczniowie — korzystali z jego natchnionych pomysłów, lecz także współcześni malarze waz znaleźli w jego obrazach obfite źródło swoich inspiracyj. Otóż mamy na to dowody, że w sztuce greckiej po Polygnocie epizod Odyssei przedstawiający wybicie zalotników cieszył się wielką popularnością. Świadczy o tem malowana waza berlińskiego muzeum z połowy V w. przed Chr., na której z jednej strony występuje Odysseus w chwili, kiedy wypuszcza z luku niechybne strzały na przerażonych gachów wyobrażonych na stronie drugiej, świadczy dalej piękny fryz, znaleziony w ruinach monumentalnego grobowca lykijskiego odkrytego koło Gjölbaschi, na którym sieje Odysseus w ten sam sposób strzałami z luku śmierć wśród ucztujących zalotników. Ta legenda dotarła zapewne w artystycznych przedstawieniach także do Italii, gdzie fabrykanci urn etruskich posługiwali się jej motywami. Otóż nasuw a się poważne pytanie, czy te przedstawienia złączone ze sobą pokrewieństwem form nie pracują przypadkiem motywami platejskiego obrazu i czy przez to nie powinniśmy ich użyć do odtworzenia kompozycyi Polygnota. To ważne zagadnienie dałoby się w pełni rozstrzygnąć w dokładnem studyum o Polygnotowych inotywach w sztuce greckiej.
 Wiemy także, że Polygnotos wykonał wielkie dekoracyjne malowidła w Tespiach, prawdopodobnie w jakiejś świątyni. Były to zapewne freski, o których dowiadujemy się tylko tyle, że malarz Pausias nie potrafił w czwartym wieku ich dobrze odrestaurować. Może kiedyś po przeprowadzeniu dokładniejszych wykopalisk w Tespiach poznamy z dokumentów inskrypcyjnych przynajmniej tematy tych przedstawień.
 Sława zatem Polygnota rozeszła się po całej Grecyi i w rozmaitych miastach zatrudniano go zamówieniami, lecz najwięcej jego arcydzieł powstało bezwątpienia w Atenach, gdzie znalazł możnych protektorów. Kimon, który po inwazyi perskiej podjął się dźwignienia Aten z ruin,, powierzał mu dekoracyę wielu budynków. I tak przy rynku ateńskim, stał portyk zbudowany przez jego szwagra Peisianaxa. Kimon postanowił ozdobić ten portyk malowidłami i poruczył tę pracę Polygnotowi, który wykonał ją do spółki z dwoma malarzami ateńskimi: Panainosem i Mikonem. Odtąd portyk Peisianaxa zmienił nazwę, stał się Halą pstrokatą (Ποικίλη στοά), sławną ze swoich obrazów. Na jednej ścianie tej hali była przedstawioną historyczna bitwa pod Oinoą (460/59 lub 394) przez nieznanego malarza, na ścianie przeciwległej sław na bitwa pod Marato-