genhaft) podaniowo, jest wiarogodną. Wielożeńswo ma także miejsce u Wendów pogańskich; u nich także żony pogańskie przez chrześcijańskich missyonarzy za nałożnice są uważane, ponieważ wedle wyobrażeń wieku, nie było małżeństwa u pogan. Nie podzielałbym więc krytycznych wątpliwości nowego badacza (Stasińskiego), który zalicza opowieść, o skłonieniu Mieszka przez żonę do przyjęcia chrześcijaństwa, w poczet owych baśni, które wszystko znaczące w historyi pod cud podciągają. Nic „cudownego nie widzę ja w obecnym ustroju powieści. Pobudka do nawrócenia się, dana przez żonę, ponawia się dość często; przypomnę tylko małżonkę Klodoweusza Chrotechildę, małżonkę Gejzy i Gizelę, młodszą spółcześniczkę Dąbrówki, która męża swego Waica, późniejszego króla Stefana, skłoniła, przed zaślubieniem nawet jeszcze do zostania chrześcijaninem i przyrzeczenia, aż naród swój do przyjęcia wiary prawdziwej przywiedzie. Niehistoryczném jest tylko u Marcina Galla, iż Dąbrówka przyjęcie chrześcijaństwa za warunek mężowi położyła. Że mniemanie takie jest mylném, naucza rozważanie drugiej gromady źródeł. Na czele tych stoją Annales Cracovienses vetusti, najdawniejsze i najprostsze z pojawionych dotąd w druku roczników Polski, prawie spółcześnie z kroniką Marcina Galla (r. 1122), w teraźniejszym swym kształcie spisane, zkądinąd wszakże treścią i brzmieniem od tego źródła zupełnie różne.“ — Następują u Zeissberga przytoczenia miejsc znaczących z tych roczników, dowodzących, iż chrzest polskiego książęcia, dział się skutkiem zawartego małżeństwa a nie położonego uprzednio warunku. Ma się rozumiéć, iż wzmianki w tych rocznikach podobnież żadnej, o słowiańskim obrządku się nie spotyka.
Na poparcie tego orzeczenia Gallowego, przyswajamy tu sobie dosłownie przypis Bielowskiego pod tekstem jego kroniki w pomnikach: (T. I. str. 399). „Porównaj z tém słowa kroniki węgiersko-polskiej w roz. 7. Termini Polonorum ad litus Danubii ad civitatem Strigoniensem terminabantnr. Dein in Agriensem civitatem ibant, in fluvium qui Tisia nominatur cedentes, regyrabant iuxta fluvium qui Cepla nuncupatur, usque ad castrum Halis, ibique inter Ungaros, Ruthenos et Polonos finem dabant. Por. Boguf. u Sommersb. II. 26. Skazówkę niejaką na czas, w którym Bolesław Chrobry wojował z Węgrami, podaje Thomas Mart. Schordach de Olavia w wypisach swoich; Acta quaedam notatu digna (rękop. Archiw. królewieck. Nr. 18 f.2) w tych słowach: Anno regnorum eius (Boleslai) quarto (995?)
