Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T2.djvu/43

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wiedliwości na przedstawienie prezesa stanowi rozkład sędziów na wydziały, każdy po pięciu sędziów, decydujących większością zdań pod prezydencyją najstarszego nominacyją, z jednym podprokuratorem i jednym podpisarzem; posługę przy wydziałach pełnią woźni audyjencyjonalni. Obecnie Sąd Appellacyjny liczy 6 wydziałów, które sądzą wszelkie sprawy cywilne i kryminalne bez różnicy z jakich stron kraju przychodzą. Każdy wydział ma attrybucyję całego sądu. Sprawy cywilne i handlowe rozdzielają się między wydziały losem: nagłe tylko czyli z rejestru terminów skróconych, rozdziela prezes podług swojego uznania. Prezes również rozdziela sprawy karne między sędziów jako referentów, którzy je obowiązani przepstawić każdy w swoim wydziale: audyjencyje odbywają się codziennie wyjąwszy święta uroczyste i dni galowe pierwszego rzędu. Zwykle jeden lub dwa dni przeznacza się na sądzenie spraw karnych. Posiedzenia ogólne całego sądu bywają tylko w wypadkach nadzwyczajnych porządkowych lub dla porozumienia sięw kwestyjach prawnych. Feryje trwają od d. 13 Lipca do 13 Września, w czasie których tylko dwa lub trzy wydziały zajmuje się sądzeniem spraw naglejszych cywilnych, handlowych i kryminalnych. W. P.

Appelius (Marcin Jan Henryk), ur. w Middelburgu, od 1814 r. był sekretarzem stanu i ministrem skarbu niderlandzkim; jego usiłowanie zaprowadzenia reformy w systemacie opodatkowania, spowodowało w Roterdamie zamieszki, choć później za zbawienne zostało przez naród uznaném. Um. w Hadze 1828 r.

Appendini (Franciszek Maryja), urodził się blisko Turynu roku 1768, umarł w Zara r. 1835 lub 1837. Po ukończeniu nauk w Rzymie, wstąpił do zgromadzenia Pijarów, które wysłało go do Dalmacyi, gdzie był prefektem gimnazyjum w Raguzie, z zapałem oddał się nauce języka illiryjskiego, tudzież badaniom historyi krajowej. W tym podwójnym kierunku wypracował wiele bardzo szacownych dzieł, a mianowicie rozprawę filologiczną: De praestantia et vetustate linguae Illirycae (Raguza, 1810); Grammatykę Illiryjsko-Raguzańskiego dyjalektu (tamże, 1808); pisma historyczne: Memorie spettanti ad alcuni uomini illustri di Cattaro (tamże, 1811); Notizie istorico-critiche sulle antichità, storia e letteratura de Ragusei (Raguza, 1802, tomów 2), dzieło ważne dla literatury słowiańskiej. Memorie sulla vila e sagi i scritti di Giov. Francesco Gondola (Raguza, 1837); La vita e l’esame delle opere del Petrarca: Esame critico sulla guestione intorno alla patria di S. Girolamo (Zara, 1835).

Appendyx (z łacińskiego: appendere, wisieć przy czém), dodatek do jakiego pisma lub książki, częstokroć odmiennej zupełnie treści od dzieła głównego, niekiedy jednak służący także do objaśnienia go.

Appenzell, trzynasty kanton w Szwajcaryi, kraj górzysty, otoczony przez terrytoryjum kantonu Sanct-Gallen. Ludność jego, podług spisu z r. 1850, wynosiła 54,800 głów. Dzieli się na dwa półkantony, z których pierwszy katolicki, Inner-Rhoden, liczy 11,200, drugi reformowany, Ausser-Rhoden, 43,600 mieszkańców. Najważniejszém ich zajęciem jest gospodarstwo alpejskie i bardzo rozgałęziony przemysł bawełniany; wielu z nich także trudni się ręcznemi haftami. Stolicą Inner-Rhoden jest miasto Appenzell, mające 1,500 mieszkańców. Najwyższą władzę w kantonie sprawuje gmina, której członkiem czynnym jest każdy mężczyzna, mający 18 lat wieku; pośredniczą w zarządzie dwie rady, większa i mniejsza, tudzież starsi obierani przez ogół. Oprócz tego istnieją w Appenzel tak zwane sądy obyczajowe, do spraw dotyczących moralności. Oprócz patryjarchalnej prostoty, dziwne panuje pomieszanie we wszystkich gałęziach służby publicznej, a szczególniej w sądownictwie, w którem nie masz wcale ad-