który pobił armiję austryjacką i ogłosił się księciem Siedmiogrodu. Małoletniego Apaffi przewieziono dla bezpieczeństwa do Klauzenburga. Tököly musiał cofać się przed zwycięzkiemi wojskami cesarskiemi, pod dowództwem Ludwika, księcia Badeńskiego. Dnia 10 Stycznia 1692 roku Stany uznały młodego Apaffi swoim księciem; ale cesarz Leopold zatrzymując regencyję, ustanowił radę z dwunastu członków, do rządzenia księztwem. Michał prawie całe życie przepędził w Wiedniu. Po traktacie Karłowickim, odstąpił swoje ksieztwo cesarzowi, za opłatą rocznej pensyi 12.000 złotych reń. Umarł w Wiedniu dnia 1 Lutego 1713 roku, w 31 roku życia.
Apagoge (po grecku: odprowadzenie), tak nazywano w Atenach przyprowadzenie złapanego na gorącym uczynku zbrodniarza do sądu, jakoteż skargę, jeżeli złoczyńca ucieczką potrafił ujść przed właściwą apagogą. W Logice Apagogą nazywa się zbijanie jakiegokolwiek zdania przez to, że się albo w niem samem, albo w wynikających z niego konsekwencyjach, wykazuje sprzeczności; ztąd dowód apagogiczny, zwany także: deductio ad absurdum; ob. Ad absurdum.
Apallachy, ob. Alleghany.
Apalski wulkan, znajduje się na zachodniej krawędzi półwyspu Kamczatki; daje się widzieć zdaleka z morza Ochockiego, i jest naturalną latarnią morską dla statków przypływających z Ochocka.
Apanaż (apanagium, z łacińskiego: panis, chleb), po francuzku: apanage, wyposażenie młodszych książąt w domach panujących. Pierwotnie apanaż był tylko poniekąd wynagrodzeniem za wyłączenie od następstwa na tron w skutek zaprowadzonych praw pierworodztwa; dla tego też w krajach, gdzie linija żeńska jest od tronu wyłączoną, właściwie mówiąc, nie ma dla niej apanażów. Tam, gdzie istnieje lista cywilna, apanaże przyznają się obok tejże członkom rodziny panującej, a udzielone im z samej listy przez panującego kwoty dodatkowe na utrzymanie domu, nie są prawdziwemi apanażami. Zwykle apanaże oznaczają się w gotowiźnie; doliczają jednak niekiedy do nich mieszkanie, ordynaryje, użytkowanie z gruntów i t. d., co wszystko dokładniej wskazują układy i prawa familijne, oczywiście z uwagą na obszerność kraju, jego położenie finansowe i wysokość pierwotnego majątku rodziny panującej. Apanaże są dwoiste, albo zwrotne, to jest takie, które otrzymuje każdy książę z domu panującego za dojściem do pełnoletności, i które po śmierci jego wracają do skarbu ogólnego — albo dziedziczne, które, raz wydzielone, przechodzą na jego spadkobierców i dopiero po wygaśnięciu prostej linii stają się znowu własnością państwa. Toż samo ma miejsce wraz z wstąpieniem księcia apanażowanego na tron; ciekawy pod tym względem wyjątek ustanowił król francuzki Ludwik Filip, który omijając ten przepis prawny, apanaże rodziny Orleańskiej w d. 6 Sierpnia 1830 r. odstąpił na rzecz swoich dzieci; symulacyję tę izby następnie zatwierdziły. Nie uznał jej atoli Napoleon III i wyrzekł konfiskatę całego majątku wygnanej rodziny Orleańskiej, z tej właśnie wychodząc zasady, że majątek ten w chwili, gdy Ludwik Filip otrzymał koronę, powinien był zostać wcielonym do skarbu Francji. F. H. L.
Apantomancyja (z greckiego: apantao, przybywam i manteja, wróżba), sposób wróżenia z przedmiotów lub osób napotkanych przy pierwszém ranném wyjściu, jak np. starej kobiety, czarnego kota, kruka, mających niby i przepowiadać nieszczęście.
Aparament (z łacińskiego), sprzęty, szafy, stroje kościelne: „Aparamenty do mszy i wszystkie ornaty.“
