Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/994

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

połysk metaliczny, barwę szarą z wyraźnym odcieniem niebieskawym, mianowicie w częściach, które były wystawione na działanie powietrza. Siarek antymonowy istnieje w postaci krystalicznej, w massach zbitych, włóknistych i ziarnistych. Kryształy zwykle są bardzo długie, a w massach zbitych nawet i ziarnistych daje się zawsze spostrzegać układ włóknisty. Twardość bardzo mała, równa 2, 0. C. g. 4, 62. Bardzo topliwy, na świecy już się topi. Prażony całkowicie się ulatnia, wydaje białe, bardzo obfite dymy. W kwasie azotnym rozpuszczalny, tworzy znaczny osad żółtawy. Postać pierwotna antymouitu krystalicznego, jest słup rombowy prosty. Antymonit igiełkowaty, jak sama nazwa pokazuje, składa się z igiełek w rozmaity ułożonych sposób i krzyżujących się z sobą. Przykład tego najlepszy przedstawiają antymonity siedmiogrodzkie z Felsobanyja. Tu także odnieść należy antymonit złożony z jedwabistych, delikatnych i cienkich włókienek, który zowią antymonem pierzastym (federerz). Rammelsberg z tego ostatniego zrobił osobną odmianę pod nazwą heteramorfitu. Miejscowościami najznaczniejszemi antymonitów są: Mobendorf blizko Frejberga, Nendorff na Harcu, Przibram, Kremnitz, Schemnitz, Felsobanyja. K. J.

Antymonu i niklu błyszcz (Ullmanit, Fröbel). Zinken odkrył ten minerał w kopalni opuszczonej blisko Harzgerode. Gustaw Rose opisał go, a rozbioru dokonał Henryk Rose. Barwy minerał ten jest białej srebrzystej, z połyskiem żywym metalicznym, twardość = 5, 5; c. g. 6, 45. Pod dmuchawką się topi z wydzieleniem obfitych dymów antymonu, a czasami z zapachem czosnku. Pierwotna postać sześcian, Gustaw Rose nadto podaje kubo-oktaedr i ośmiościan foremny. Wzór chemiczny NiS2+NiSb. Można więc go uważać za siarko-antymonian niklu. K. J.

Antymonu i srebra blenda. Nazwisko czerwonego srebra, jakie ruda ta srebrna we wszystkich językach posiada, pochodzi od barwy jej w świeżym występującej odłamie, od barwy proszku, nakoniec od koszenillowego pięknego koloru jej kryształów przezroczystych, lub przeświecających. Bardzo często ruda ta występuje jako krystaliczna, znajduje się również jednak w massach bezkształtnych, a czasami i naciekowych. Miękka, bo węglan wapna już ją narzyna, i bardzo krucha. Przezroczysta lub przeświecająca, zawsze jest czerwona, lub szaro-czerwonawa, nieprzezroczysta szaro-żelazistej barwy, z połyskiem metalicznym. C. g. 5, 720 do 5, 846. Pod dmuchawką topi się z łatwością, daje dymy białe bez woni arsenikalnej i kulkę srebra; kwas azotny strąca z niej antymon. Forma pierwotna romboedr tępy. Chemicznie jest to siarko-antymonian srebra, wzoru: S3Sb+3SAg. Rozróżniać ją należy od siarko-arsenianu srebra (Lichtes Rothgultigerz, Wernera) o którym niżej powiemy. K. J.

Antynoë, Antinopolis, miasto nad wschodnim brzegiem Nilu, między Heptanomidą a Tebaidą, zbudowane przez cesarza Adryjana na cześć jego faworyta Antynousa, który kąpiąc się tu utonął; dla wspaniałości gmachów nazwane Rzymem egipskim: przez czas niejaki było stolica Wyższego Egiptu. Dziś z Antynoe pozostały się już tylko zwaliska, między któremi łatwo jednak poznać można szczątki teatrów, łazienek, łuków tryjumfalnych, dziwnie kontrastujące z leżącą tuż obok lichą wioszczyną Achmumejun.

Antynomija (z greckiego: anti przeciw, i nomos prawo), właściwie znaczy stosunek sprzeczny między dwoma prawami; podług Kanta sprzeczność, w jaką wpada rozsądek teoretyczny z sobą samym i z rozumem, jeżeli ideę absolutną zastosować zechce do świata, jako do zbioru wszystkich pojawów umysłowych i fizycznych. W nauce prawa antynomija znaczy sprzeczność, zachodzącą między prawami jednego kodexu lub zbiorn,